Κοινοποιείστε το άρθρο
1821: Ό,τι οι ξένοι θεωρούσαν «ελεεινά ψεύδη» ήταν κινητήρια δύναμη για την Επανάσταση
Μέσα σε λίγες εβδομάδες οι ειδήσεις για την Επανάσταση στην Ελλάδα έφθασαν και στην τελευταία γωνιά της Ευρώπης. Και καθώς δημοσιεύονταν στις εφημερίδες ανεξέλεγκτα διογκωμένες και παραμορφωμένες, προκαλούσαν παντού έκπληξη και συγκίνηση.
Πολύ σύντομα. Όμως, άρχισαν να καταφθάνουν αυθεντικές πληροφορίες από την πηγή των μεγάλων γεγονότων. Προκηρύξεις των ηγετών, ανακοινωθέντα, επιστολές. Οι συντάκτες αυτών των κειμένων απευθύνονταν περισσότερο στους Ευρωπαίους παρά τον ελληνικό λαό. Έπρεπε να ηλεκτρίσουν την παγκόσμια Κοινή Γνώμη και να καλλιεργήσουν το φιλελληνικό πνεύμα που θα εξασφάλιζε ηθική και υλικά συμπαράσταση. Και δεν δίσταζαν να μεγαλοποιούν τα γεγονότα επιστρατεύοντας τη φαντασία.
Στην ειδησεογραφία κυριαρχούσαν οι ενθουσιώδεις αναγωγές στην ένδοξη αρχαιότητα. Οι Επαναστάτες παρομοιάζονταν με τους ήρωες των περσικών πολέμων.
[…] Σε αυτό το πλέγμα των ανακριβειών και των υπερβολών σημαντικό ρόλο έπαιξαν οι Έλληνες του εξωτερικού που είχαν αναλάβει από την πρώτη στιγμή με ενθουσιασμό το έργο της εθνικής προπαγάνδας διοχετεύοντας φανταστικές ειδήσεις στον Τύπο.
Στη βελγική «Journal de Liège» της 29ης Απριλίου 1821 δημοσιεύθηκε η πληροφορία ότι οι Μανιάτες «απόγονοι των αρχαίων Σπαρτιατών, επαναστάτησαν και βαδίζουν για να ενωθούν με τους Σουλιώτες πέρα από τον Ισθμό». Στο φύλλο της 7ης Ιουνίου νέα χαρμόσυνη είδηση: «Οι Τούρκοι χάνουν εντελώς την Κρήτη». Και στο φύλλο της 8ης Ιουλίου: «Ο άγγελος του θανάτου φαίνεται πως εσήμανε το τέλος των Μωαμεθανών».
[…] Στην ίδια την Ελλάδα κυκλοφορούσαν οι πιο εξωφρενικές πληροφορίες για πολεμικούς και πολιτικούς θριάμβους. Για αφανισμό του εχθρού στην πρωτεύουσά του, την Κωνσταντινούπολη, για συμπαράσταση των Μεγάλων Δυνάμεων, για ρωσοτουρκική σύρραξη. Ολόκληρο, άλλωστε, το ψυχολογικό υπόβαθρο του ξεσηκωμού ήταν μια αλληλουχία ψευδολογιών.
Αλλά οι Έλληνες ήταν προετοιμασμένοι να υιοθετήσουν κάθε απιθανότητα σχετικά με την επιτυχία του πολέμου τους. Από τη στιγμή που ρίχτηκαν με παραφορά στον αγώνα για την κατάκτηση της εθνικής τους ανεξαρτησίας, υιοθετούσαν πρόθυμα και τις πιο παράλογε φήμες γύρω από την εξέλιξη του πολέμου για τη συντριβή του πανίσχυρου εχθρού. Ενστερνίζονταν και την πιο ανεδαφική εκδοχή. Οι ενδόμυχοι πόθοι καλλιεργούσαν κάθε λογής ψευδαικότητα. Πίστευαν τυφλά τον μύθο της Αόρατης Αρχής, στη ρωσική βοήθεια, στην εξόντωση του σουλτάνου, στη καταστροφή της Πόλη, στον καταποντισμό του τούρκικου στόλου και την εξολόθρευση των οθωμανικών στρατιών με κάποιο μυστικό όπλο. «Ο σουλτάνος χάνεται και ο πολυάριθμος στόλος του θέλει εξαφανισθεί δια του μηχανικού πυρός και του σιδήρου. Και εις μιαν ημέραν και ώραν, όπου και αν υπάρχουν Έλληνες, θέλουν είναι με τα όπλα εις τα ς χείρας, εις δε την ώραν εκείνην και στιγμήν θέλουν γεμίσει η μεν στεριά από στρατεύματα των Βσιλείων της Ευρώπης, η δε θάλασσα από πολεμικά πλοία αυτών…κατεβοάτο πανταχόθεν ότι…οι Τούρκοι θέλουν χαθή εν ροπή οφθαλμού». Ο Παπαφλέσσας «κατετάραττε τον εγκέφαλον πάντων… παριστάνων ότι την 25η Μαρτίου…πυρπολείται ο σουλτανικός στολος, ότι δίδεται πυρ εις όλη την Κωνσταντινούπολιν, ότι φονεύεται ο σουλτάνος…».
Όλες αυτές οι πληροφορίες για ανυπόστατα γεγονότα προκαλούσαν ενθουσιασμό και χαλύβδωναν την πίστη, έτσι που η Επανάσταση φαινόταν πανελληνική, παλλαϊκή και νικηφόρα. Στις πρώτες λ.χ. μέρες του ξεσηκωμού διαδόθηκε ότι ο Κολοκοτρώνης έφτασε στον Μωριά με 10.000 στρατό.
Ό,τι οι ξένοι θεωρούσαν «ελεεινά ψεύδη» ήταν κινητήρια δύναμη για την Επανάσταση, αναρρίπιζε τη φωτιά, δημιουργούσε αισιοδοξία και πάθος, παρέσυρε, κατά την κρίσιμη στιγμή, τους αναποφάσιστους και ενδυνάμωνε τους έμφοβους.
Απόσπασμα, «Φιλέλληνες: Μύθος και πραγματικότητα», Κυριάκος Σιμόπουλος, Πώς είδαν οι ξένοι την Ελλάδα του ’21, Α΄ Τόμος, εκδόσεις Στάχυ, Αθήνα 1997
