29 Μαΐου 2023: 570 χρόνια από την Άλωση της Πόλης

0 comment
Κοινοποιείστε το άρθρο

29 Μαΐου 2023: 570 χρόνια από την Άλωση της Πόλης

29 Μαΐου 1453: Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Οθωμανούς το 1453 σήμανε το τέλος χιλίων και πλέον χρόνων ζωής της Χριστιανικής Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Παράλληλα, αποτέλεσε απαρχή ριζικών αλλαγών. Η Δύση ταυτίστηκε με την Ευρώπη, οι Ρώσοι ακολούθησαν την οδό της αυτοκρατορίας, οι Οθωμανοί έγιναν παγκόσμια δύναμη, οι Έλληνες έμειναν εξόριστοι στη γη τους. Η απώλεια της Κωνσταντινούπολης δημιούργησε ένα κενό και άλλαξε τις ισορροπίες στον χριστιανικό κόσμο.

Η Άλωση της Κωνσταντινούπολης ως σημείο καμπής

Η απόφαση του νεαρού σουλτάνου Μωάμεθ Β΄ (1451-81) να επιχειρήσει να καταλάβει την Κωνσταντινούπολη αντανακλούσε την αποτυχία πολιτικών διακανονισμών που, επί πενήντα χρόνια, είχαν επιτρέψει στο Βυζάντιο να επιβιώνει και έως ένα βαθμό να ευημερεί […] Η κατάληψη της Κωνσταντινούπολης θα πυροδοτούσε σίγουρα τη νεανική φαντασία του Μωάμεθ Β΄, ο οποίος είχε επηρεαστεί από τα διαβάσματά του τα σχετικά με τα κατορθώματα του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Τον ενθάρρυνε επίσης μια «φατρία» της οθωμανικής Αυλής, η οποία, σε αναζήτηση αυξημένου ρόλου, είχε προσκολληθεί στον νεαρό σουλτάνο.

Η τύχη βοήθησε ασφαλώς τους Οθωμανούς. Ωστόσο, όσο περισσότερο διαρκούσε η πολιορκία, η υπεροχή τους σε έμψυχο δυναμικό και πόρους έδειχνε ότι ήταν αναπόφευκτο η άμυνα κάποια στιγμή να καμφθεί. Υπήρχαν επίσης αυξανόμενες εντάσεις μεταξύ Ελλήνων και Λατίνων, που αντικατόπτριζαν τους φόβους των πρώτων ότι οι δεύτεροι θα έδρεπαν τη δόξα για τη διάσωση της πόλης.

Η απώλεια της Θεσσαλονίκης [το 1430] αποδείχτηκε η αρχή του πικρού τέλους. Ήταν η επιβεβαίωση εκ μέρους του Μουράτ Β’ ότι όποιος εντός της οθωμανικής σφαίρας επιρροής έκανε πολιτικούς διακανονισμούς χωρίς τη συγκατάθεση του Οθωμανού ηγεμόνα θα τιμωρούνταν.

Το Βυζάντιο τις παραμονές της Άλωσης

Μετά το 1402, ακρογωνιαίος λίθος της βυζαντινής πολιτικής ήταν να αποφύγει η Αυτοκρατορία την εκ νέου υποβίβαση σε καθεστώς υποτέλειας. Ενδεικτικό της επιτυχίας του Μανουήλ Β’ να αποκαταστήσει το γόητρο του Βυζαντίου ήταν η επιλογή των οθωμανών ηγεμόνων να χρησιμοποιούν φιλική γλώσσα στις επαφές τους με τον βυζαντινό αυτοκράτορα. Αποτελούσε ένα είδος αναγνώρισης ότι οι δύο πλευρές ήταν, αν όχι ίσες, σχεδόν ισότιμες.

Μέρος της γοητείας που ασκεί η τελευταία φάση του Βυζαντίου, από το 1402 έως το 1453, οφείλεται στον τρόπο με τον οποίο, για μια ακόμα φορά, αναγκάστηκε να επανεφεύρει τον εαυτό του, αυτή τη φορά, ως πόλη-κράτος. Το κατάφερε, όμως, διατηρώντας τα βασικά στοιχεία του πολιτισμού του ανέπαφα. Στην καρδιά αυτού του πολιτισμού βρισκόταν η αυτοκρατορική ιδεολογία, που βρήκε την πιο ουσιαστική έκφρασή της στο τελετουργικό της βυζαντινής Αυλής, το οποίο δεν έπαψε ποτέ να εντυπωσιάζει τους ξένους.

Αν και σήμερα χαρακτηρίζονται χιμαιρικά, τα σχέδια του Πλήθωνα να αναμορφώσει τη βυζαντινή κοινωνία με πρότυπο την αρχαία Σπάρτη, ή ακόμα και η υπεράσπιση από μέρους του της επιστροφής στους θεούς του Ολύμπου, έδιναν στη βυζαντινή πνευματική ζωή μια ζωντάνια που της έλειπε από καιρό και που, σύμφωνα με ορισμένες απόψεις, προοικονομούσε στοιχεία της Ιταλικής Αναγέννησης.

Κοινοποιείστε το άρθρο

You may also like