Κοινοποιείστε το άρθρο
Χαρτζιλίκι: Μάθετε στα παιδιά να διαχειρίζονται χρήματα!
Το χαρτζιλίκι είναι ένα πολύ καλό μέσο για να διδάξετε στα παιδιά σας πώς να διαχειρίζονται χρήματα με υπευθυνότητα αλλά και να τους μεταδώσετε τις αξίες σας γύρω από τα χρήματα και την κατανάλωση γενικότερα.
Επιπλέον, το να έχει το παιδί δικά του χρήματα του προσφέρει μια αίσθηση αυτονομίας και αυτοπεποίθησης ενώ εξυπηρετεί καθημερινές πρακτικές ανάγκες.
Αρκετοί γονείς δυσκολεύονται με την ιδέα ότι το παιδί θα έχει δικά του χρήματα καθώς αυτό σημαίνει ότι πρέπει να παραχωρήσουν ένα μερίδιο ελέγχου στο ίδιο το παιδί. Θυμηθείτε όμως ότι είναι προτιμότερο το παιδί να κάνει λάθη όταν ακόμα διαχειρίζεται μικρά ποσά παρά στην ενήλικη ζωή όπου οι συνέπειες θα είναι πολύ σοβαρότερες. Άλλωστε, ως γονείς θα ορίσετε ασφαλώς και το πλαίσιο – τους κανόνες για το πώς το παιδί θα ξοδεύει τα χρήματα του.
Πότε να το ξεκινήσετε;
Όπως κάθε δεξιότητα, είναι σημαντικό να αρχίσουμε νωρίς, μόλις τα παιδιά αρχίσουν να κατανοούν την έννοια των χρημάτων και μπορούν να μετρούν (6-7 ετών).
Τι ποσό να δώσετε;
Ασφαλώς το ποσό θα εξαρτηθεί από τις οικονομικές σας δυνατότητες αλλά και από την ηλικία του παιδιού. Μια μέθοδος υπολογισμού συνίσταται στο 1€ ανά ηλικιακό έτος. Έτσι, για παράδειγμα ένα παιδί 6 ετών μπορεί να έχει χαρτζιλίκι 6€ την εβδομάδα και ούτω καθ’ εξής. Όμως, καθοριστικός παράγοντας στον καθορισμό του ποσού οφείλει να είναι το τι θα πληρώνει το παιδί με αυτό το χαρτζιλίκι, όπως φαγητό στο κυλικείο του σχολείου, παιχνίδια, περιοδικά, διασκέδαση (σινεμά, παιδότοπος κλπ), σοκολάτες/γαριδάκια στο σούπερ μάρκετ, ρούχα κλπ. Αν για παράδειγμα ήδη καλύπτετε εσείς πολλές από τις παραπάνω ανάγκες του παιδιού το ποσό θα είναι χαμηλότερο.
Χρειάζεται επίσης να δίνετε το χαρτζιλίκι σε καθορισμένη μέρα, συνήθως μια φορά την εβδομάδα ή το μήνα για μεγαλύτερα παιδιά. Έτσι, τα παιδιά θα μάθουν να προγραμματίζουν τα έξοδα τους ως την επόμενη πληρωμή. Όταν χρειαστεί (πχ. λόγω απρόοπτων αναγκών ή επειδή το παιδί μεγάλωσε) μπορείτε να συζητήσετε μαζί του για τη δυνατότητα αύξησης του ποσού.
Χαρτζιλίκι και δουλειές στο σπίτι
Κάθε παιδί οφείλει να συμμετέχει στις δουλειές του σπιτιού καθώς αποτελεί μέρος της οικογένειας. Βασικές υπευθυνότητες όπως η τακτοποίηση του δωματίου του ή το να μαζέψει τα πιάτα/να στρώσει το τραπέζι δε θα πρέπει να είναι διαπραγματεύσιμες. Εξάλλου, το να συνδέσετε αυτές τις εργασίες με κάποια αμοιβή μπορεί να δώσει στο παιδί το μήνυμα ότι θα πρέπει να πληρώνεται για οτιδήποτε κάνει αλλά και ότι αν δεν το ενδιαφέρουν τα χρήματα έχει την επιλογή να μην κάνει τίποτα.
Από την άλλη, είναι καλό να δώσετε στα παιδιά τη δυνατότητα να συνειδητοποιήσουν τη σχέση εργασίας-χρημάτων. Μπορείτε λοιπόν να ορίσετε κάποιες επιπλέον εργασίες (π.χ. πλύσιμο αυτοκινήτου, κατέβασμα σκουπιδιών κλπ) που θα είναι προαιρετικές και αν τις κάνουν θα κερδίζουν συγκεκριμένο ποσό χρημάτων (πχ 2-3 ευρώ). Έτσι, τα παιδιά θα μάθουν να παίρνουν πρωτοβουλίες και θα καταλάβουν ότι αν θέλουν περισσότερα χρήματα θα πρέπει να δουλέψουν παραπάνω – κάτι που ισχύει και στην ενήλικη ζωή.
Αποταμίευση
Το χαρτζιλίκι είναι μια πολύ καλή ευκαιρία για να μάθετε στο παιδί την αξία της αποταμίευσης. Είναι καλή ιδέα λοιπόν να επιβάλλετε στο παιδί να αποταμιεύει ένα ποσό από τα χρήματα που του δίνετε κάθε εβδομάδα (πχ. το 1/3). Με αυτόν τον τρόπο, θα μάθει ότι για να κάνουμε μεγάλες αγορές χρειάζεται να ελέγχουμε τα έξοδα μας, άρα να κάνουμε επιλογές και να έχουμε την υπομονή να περιμένουμε μέχρι να συγκεντρώσουμε το απαραίτητο ποσό. Μπορείτε άλλωστε να συζητήσετε μαζί του τη σχέση ανάμεσα σους βραχυπρόθεσμους και τους μακροπρόθεσμους στόχους: πχ. αν ξοδέψει όλα του τα χρήματα σε γαριδάκια δε θα μπορέσει να αγοράσει το βιβλίο που θέλει.
Καταναλωτική συμπεριφορά
Μάθετε στο παιδί πώς να αντιστέκεται στον πειρασμό των διαφημίσεων και να αποφεύγει τις παρορμητικές αγορές (πχ. φτιάξτε μαζί μια λίστα για το σούπερ μάρκετ και τηρήστε την). Μην του επιτρέπετε να έχει πάνω του όλα του τα χρήματα όταν πηγαίνετε στα μαγαζιά και βοηθείστε το να σκεφτεί αν πραγματικά αξίζει να δώσει τόσα χρήματα για το συγκεκριμένο παιχνίδι. Δείξτε του πώς να συγκρίνει τις τιμές ανάμεσα στα διαφορετικά καταστήματα και να αναζητά τις προσφορές. Μην ξεχνάτε πάντως ότι ως γονείς είστε αναπόφευκτα το πρότυπο του παιδιού. Έτσι, αν οι ίδιοι δυσκολεύεστε να συγκρατήσετε τις αγορές σας ή μένετε διαρκώς με τους λογαριασμούς απλήρωτους λόγω κακής διαχείρισης δεν θα καταφέρετε να πείσετε το παιδί για την αξία της πειθαρχίας.
Συνέπεια
Θα πρέπει να είναι ξεκάθαρο τόσο στο παιδί όσο και σε εσάς ότι αν δεν κάνει καλή διαχείριση των χρημάτων του τότε θα πρέπει να υποστεί τις συνέπειες. Αυτό σημαίνει, για παράδειγμα, ότι δε θα του δώσετε επιπλέον χρήματα για να βγει με τους φίλους του επειδή έχει ξοδέψει ήδη όλα όσα δικαιούται για αυτήν την εβδομάδα. Μπορεί στην αρχή να σας φανεί σκληρό αλλά θα διδάξει στο παιδί ένα πολύτιμο μάθημα: ότι τα χρήματα έχουν αξία και ότι οι επιλογές του έχουν συνέπειες. Ένα ακόμα πολύ σημαντικό πλεονέκτημα του να παραμείνετε συνεπείς στα συμφωνηθέντα είναι ότι με αυτόν τον τρόπο θα μειωθούν κατά πολύ οι διαμάχες για όλα όσα το παιδί ζητά να του αγοράσετε. Εφόσον του μένουν χρήματα από το χαρτζιλίκι του μπορεί να τα αγοράσει μόνο του, διαφορετικά θα πρέπει να περιμένει την επόμενη πληρωμή.
Αρχική δημοσίευση στο FamilyLife.gr
