Η Ελληνική Επανάσταση 1821: «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος»

Η Ελληνική Επανάσταση 1821: «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος»

Η Ελληνική Επανάσταση, επικός απελευθερωτικός αγώνας του ελληνικού λαού, είναι μέγα γεγονός της ελληνικής ιστορίας. Υπήρξε ιδιαίτερος σταθμός στην ιστορία του Νεότερου Ελληνισμού, καθώς πέτυχε την ίδρυση του Ελληνικού Κράτος και συνεπώς την παρουσία της Ελλάδας, ύστερα από έκλειψη αιώνων, στον πολιτικό χάρτη του κόσμου. Υπήρξε, εξάλλου, σπουδαίο πολιτικό γεγονός και για την Ευρώπη: η τελική επικράτησή της, στα σκοτεινά χρόνια μάλιστα της ευρωπαϊκής Παλινόρθωσης και της Ιερής Συμμαχίας, ήταν περιφανής νίκη της ελευθερίας και της αρχής των εθνοτήτων

Στη δεύτερη δεκαετία του 19ου αιώνα είχαν ήδη εμφανιστεί οι «κινητήριες δυνάμεις» για την πολιτική αναγέννηση της Ελλάδας –όπως χαρακτήρισε ο Καποδίστριας, το 1818, την πρόοδο της ναυτιλίας και του εμπορίου και την άνθηση της παιδείας. Αλλά οι κινητήριες αυτές δυνάμεις δεν είχαν αναπτυχθεί ακόμα σε υψηλό βαθμό και οπωσδήποτε αρκούσαν μόνες. Έτσι, η Ελληνική Επανάσταση, απότοκη ως ένα βαθμό των αντικειμενικών συνθηκών, οικονομικών, κοινωνικών, πολιτιστικών, αλλά και της αγωνιστικής παράδοσης των Ελλήνων, υπήρξε άμεσα το αποτέλεσμα της βούλησης του Έθνους, που εκφράστηκε από την επαναστατική πρωτοπορία του, επηρεασμένη και από τις επαναστατικές ιδέες της εποχής.

Το αποτέλεσμα δηλαδή της επενέργειας του ιδεολογικού παράγοντα, και πιο συγκεκριμένα της επαναστατικής ιδεολογίας, όπως εκφράστηκε στην πράξη από ελληνική μυστική εταιρεία , την αξιοθαύμαστη Φιλική Εταιρεία, που κατόρθωσε, ύστερα από μυστική δράση της εξήμισι ετών, να οδηγήσει το Έθνος στην Επανάσταση.

Η Ελληνική Επανάσταση άρχισε στις 24 Φεβρουαρίου 1821 στο Ιάσιο και τερματίστηκε ύστερα από εννέα χρόνια με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου της 22ας Ιανουαρίου 1830. Στη μακρά διάρκειά της παρουσίασε εναλλαγές επιτυχιών και αποτυχιών, διακυμάνσεις στην ισχύ της. έτσι, είναι δυνατόν να διακριθούν τέσσερις φάσεις ή περίοδοι στην όλη πορεία της.

Η πρώτη φάση, από τον Φεβρουάριο ώς τον Δεκέμβριο του 1821, είναι η περίοδος της έναρξης και τοπικής επικράτησης της Επανάστασης. Η δεύτερη φάση, τα χρόνια 1822 και 1823, είναι περίοδος σταθεροποίησης της Επανάστασης και η τρίτη φάση, από 1824 ως το 1827, είναι περίοδος εξασθένησης της Επανάστασης. Τέλος η τέταρτη φάση, από τον Ιανουάριο 1828 ως τον Ιανουάριο 1830, είναι περίοδος νέας ισχυροποίησης της Επανάστασης, με αρχηγό τον Ιωάννη Καποδίστρια, και της αίσιας έκβασής της.

Η έναρξη της Ελληνικής Επανάστασης

Στις 21 Φεβρουάριου 1821, το βράδυ, ο Υψηλάντης ξεκίνησε εσπευσμένα από το Κισνόβιο, όπου στις 16 Φεβρουάριου είχε ληφθεί η απόφαση για έναρξη της Επανάστασης με μικρή συνοδεία , αποτελούμενη από τους αδελφούς του Νικόλαο και Γεώργιο και μερικούς άλλους, με κατεύθυνση προς τον Προύθο και, στις 6 το απόγευμα της επομένης, πέρασε στον ποταμό, φορώντας στολή Ρώσου στρατηγού. Στο μολδαβικό έδαφος τον υποδέχτηκε η φρουρά του ηγεμόνα Μιχαήλ Σούτσου από διακόσιους ιππείς, που τον συνόδευσε ως το Ιάσιο.

Την ίδια νύχτα, δυο ώρες αργότερα, ο αρχηγός της Επανάστασης συναντήθηκε στην οικία του πρωθυπουργού της Μολδαβίας Ιακώβου Ρίζου Νερουλού και συνεργάστηκε με τον ηγεμόνα. Στις 24 Φεβρουαρίου 1821, ο Υψηλάντης κυκλοφόρησε στο Ιάσιο  προκήρυξη με τίτλου «Μάχου υπέρ πίστεως και πατρίδος», με την οποία καλούσε το Έθνος σε απελευθερωτική επανάσταση. Έτσι άρχισε η Ελληνική Επανάσταση.

Βιβλιογραφία: Ελληνική Ιστορία, [Τ.5, Τουρκοκρατία και Ελληνική Επανάσταση], Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, «Η Ελληνική Επανάσταση και η Καποδιστριακή Περίοδος (1821 – 1832)», εκδόσεις ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ, Αθήνα 2010