«Ο ύπνος θρέφει το παιδί….» Οδηγός αγοράς στρώματος

Το πρώτο πράγμα που πρέπει να γνωρίζεις είναι ότι δεν υπάρχει καλό και κακό στρώμα αλλά στρώμα που ταιριάζει ή δεν ταιριάζει στις ανάγκες σου. Κάθε άνθρωπος είναι διαφορετικός όσον αφορά τη στάση του ύπνου, το σχήμα του σώματος, το βάρος του, την ηλικία του και την αίσθηση της ζέστης.

Για να βρεις το ιδανικό στρώμα, θα πρέπει οπωσδήποτε να το δοκιμάσεις. Πριν από αυτό πρέπει να γνωρίζεις τις βασικές κατηγορίες στρωμάτων, τα υλικά κατασκευής τους και τι πρέπει να προσέξεις κατά την επιλογή ενός στρώματος.

Το μέγεθος του στρώματος

Η επιλογή στρώματος ξεκινάει από τις διαστάσεις και συγκεκριμένα από το μήκος και το πλάτος του στρώματος. Από πλευράς μεγέθους υπάρχουν οι παρακάτω κατηγορίες:

• Βρεφικά Στρώματα: Πρόκειται για ειδική κατηγορία. Είναι στρώματα που κατασκευάζονται για βρέφη και τοποθετούνται σε λίκνα.
• Μονά: Κατασκευάζονται για παιδιά που μόλις έχουν ξεπεράσει το μέγεθος του λίκνου και θα τα καλύψουν για όλο το στάδιο της ανάπτυξής τους.
• Ημίδιπλα: Είναι τα στρώματα που απευθύνονται σε εφήβους και νέους. Το πλάτος των 120 εκατοστών είναι λίγο μεγαλύτερο από το πλάτος που αντιστοιχεί σε έναν ενήλικα.
• Διπλά: Προορίζονται για δύο ενήλικες που μοιράζονται το ίδιο κρεβάτι. Οι διαστάσεις είναι οριακά επαρκείς για δύο άτομα.
• Υπέρδιπλα: Τα γνωστά και ως Queen μπορούν να φιλοξενήσουν ένα ή δύο άτομα, προσφέροντας άνεση και στους δύο.
• King Size: Είναι η πιο μεγάλη κατηγορία που διατίθεται ευρέως στην αγορά.

Στρώματα με ελατήρια

Το στρώμα με εσωτερικά ελατήρια είναι ο παλαιότερος τύπος, αν και οι βελτιώσεις στην τεχνολογία και τη συναρμολόγηση τέτοιων στρωμάτων είναι πολλές.

Υπάρχουν δύο βασικές κατηγορίες ελατηρίων, τα κλασσικά ελατήρια bonnel (που μοιάζουν με κλεψύδρα) και τα ανεξάρτητα ελατήρια pocket.

Bonnel

Τα στρώματα με ελατήρια bonnel είναι τοποθετημένα σε σειρές και ενώνονται με ένα ελικοειδές σύρμα και μια μεταλλική ράβδο. Έτσι διατηρείται το σχήμα του στρώματος.

Τα ελατήρια bonnel είναι πιο σκληρά από τα pocket και πάνω από αυτά τοποθετούνται στρώσεις μαλακών υλικών, όπως βαμβακερές βάτες, polycotton, αφρώδη υλικά κ.ά.

Τα στρώματα bonnel διακρίνονται σε ανατομικά (μέτρια) και ορθοπεδικά (σκληρά). Είναι πιο οικονομικά και υποστηρίζουν μεγαλύτερα βάρη, αλλά δεν απομονώνουν την κίνηση το ίδιο αποτελεσματικά, και δεν θεωρούνται άνετα.

Pocket springs

Τα pocket springs είναι ανεξάρτητα ελατήρια μέσα σε υφασμάτινες θήκες. Δεν συνδέονται με κάποιο τρόπο και λειτουργούν σε δύο στάδια (μαλακά στην αρχή, σκληρά στο τέλος).

Όσο περισσότερα ανεξάρτητα ελατήρια έχει ένα στρώμα τόσο καλύτερα προσαρμόζεται στο σχήμα του σώματος και αντιδρά στην κίνηση του.

Και σε αυτή την περίπτωση οι στρώσεις ελατηρίων συνδυάζονται με βαμβακερά ή αφρώδη υλικά.

Τα στρώματα με pocket ελατήρια ανταποκρίνονται πιο άμεσα στο σχήμα και την κίνηση του σώματος. Κάθε σημείο ασκεί διαφορετική πίεση ανάλογα με την πίεση που δέχεται το ίδιο και γι’ αυτό είναι πιο άνετα.

Η δύναμη του ελατηρίου μετριέται με ένα δείκτη από το 12 ως το 16. Όσο μεγαλύτερο είναι αυτό το νούμερο τόσο πιο ελαστικό είναι το ελατήριο και τόσο πιο απαλό. Τα πιο χοντρά ελατήρια έχουν μικρότερο δείκτη και είναι γενικά πιο σκληρά.

Πολλοί κατασκευαστές στρωμάτων επιλέγουν το συνδυασμό διαφορετικών στρώσεων ελατηρίων για να πετύχουν το τέλειο αποτέλεσμα. Συνήθως χρησιμοποιούν πιο σκληρά ελατήρια κάτω και πιο μαλακά στην πάνω στρώση.

Στρώματα με αφρό

Η τεχνολογία των αφρωδών υλικών χρησιμοποιείται στα στρώματα με μεγάλη επιτυχία. Υπάρχουν αναρίθμητοι αφροί με διαφορετικά χαρακτηριστικά, πυκνότητα και σκληρότητα, ενώ παράλληλα χρησιμοποιούνται και υλικά φυσικής προέλευσης, όπως το latex.

Τα πιο συνηθισμένα υλικά είναι αφροί πολυουρεθάνης που παράγονται από τη διύλιση του πετρελαίου. Ένα πολύ επιτυχημένο υλικό είναι το memory foam που αναπτύχθηκε από τη NASA, ενώ το latex μπορεί να χρησιμοποιηθεί αυτούσιο ή μετά από χημική επεξεργασία.

Τι είναι οι αφροί κλειστού και ανοιχτού κελιού

Οι αφροί κλειστού κελιού είναι πολύ πυκνοί και εμποδίζουν την κυκλοφορία του αέρα, με αποτέλεσμα να είναι πιο σκληροί και να απομονώνουν καλύτερα τη θερμότητα. Οι αφροί ανοικτού κελιού επιτρέπουν τη γρήγορη μετατόπιση του αέρα και της θερμότητας.

Τι είναι ο παράγοντας ILD (Indentation Load Deflection);

Η πίεση που χρειάζεται για να συμπιεστεί ο αφρός κατά 10 εκατοστά ονομάζεται ILD (Indentation Load Deflection). Όσο μεγαλύτερος είναι αυτός ο παράγοντας τόσο πιο σκληρός και σταθερός είναι ο αφρός.

Τι είναι η πυκνότητα του αφρού

Για δεδομένο υλικό όσο πιο πυκνός είναι ένας αφρός τόσο πιο σκληρός και σταθερός είναι. Ωστόσο, η πυκνότητα δεν αποτυπώνει επιτυχώς την πραγματικότητα, γιατί έχει διαφορετικές επιπτώσεις αναλόγως το είδος του αφρού.

Γιατί ο αφρός απομονώνει την κίνηση

Ένα από τα πιο ενοχλητικά πράγματα στον ύπνο είναι να νιώθετε την κίνηση του άλλου. Οι αφροί ωστόσο μπορούν και απομονώνουν την κίνηση καλύτερα και από τα πιο καλά στρώματα με ελατήρια, γιατί σβήνουν την δόνηση που δημιουργείται.

Στρώματα αφρού μνήμης

Ένα από τα πιο σύγχρονα υλικά που χρησιμοποιείται στην βιομηχανία των στρωμάτων είναι ο αφρός μνήμης, ένα υλικό που ανέπτυξε η NASΑ. Το υλικό αυτό έχει μοναδικές ιδιότητες και χαρακτηριστικά, και χρησιμοποιείται μόνο του ή σε συνδυασμό με άλλες στρώσεις αφρών ή υλικών όπως το latex. Το βασικό πλεονέκτημα των αφρών μνήμης είναι ότι παίρνουν το σχήμα του σώματος.

Τι επιπτώσεις έχει η πυκνότητα του αφρού μνήμης;

Οι εξαιρετικά πυκνοί αφροί αντιδρούν αργά στην πίεση και δίνουν την αίσθηση κινούμενης άμμου, όταν αγκαλιάζουν το σώμα. Οι αφροί αυτοί χρησιμοποιούνται σε πολύ ποιοτικά στρώματα και είναι ιδιαίτερα ανθεκτικοί.

Οι πιο αραιοί αφροί μνήμης αντιδρούν πολύ πιο γρήγορα στην πίεση, επιτρέπουν την κυκλοφορία του αέρα, με αποτέλεσμα τα στρώματα να είναι πιο δροσερά. Ωστόσο ο αφρός διασπάται μετά από χρόνια χρήσης.

Γιατί κάποιοι αφροί μνήμης έχουν τζελ;

Ένα από τα μειονεκτήματα των αφρών μνήμης υψηλής πυκνότητας είναι ότι δεν επιτρέπουν την κυκλοφορία του αέρα με αποτέλεσμα να ζεσταίνεται το στρώμα. Η προσθήκη τζελ διορθώνει αυτό το χαρακτηριστικό και κάνει τα στρώματα πιο «δροσερά».

Υπάρχουν άλλα χημικά στα στρώματα αφρού μνήμης;

Τα στρώματα αφρού μνήμης είναι ιδιαίτερα εύφλεκτα και περιέχουν χημικές ενώσεις για την επιβράδυνση της φωτιάς. Κατά τα άλλα περιέχουν πολύ χαμηλά επίπεδα άλλων χημικών ενώσεων και συνοδεύονται με κατάλληλο πιστοποιητικό.

Στρώματα latex

Το latex είναι ένα φυσικό υλικό που βγαίνει από το φυτό Hevea Brasiliensis. Πολλοί κατασκευαστές χρησιμοποιούν στρώσεις latex σε ποιοτικά στρώματα, γιατί το latex έχει μοναδικές ιδιότητες, όπως η φυσική σύσταση, η ρύθμιση της θερμοκρασίας και η αντίδραση στην πίεση.

Τα στρώματα από latex είναι πιο ακριβά από τα αντίστοιχα στρώματα αφρού ή ελατηρίων, αλλά η εμπειρία ενός στρώματος μπορεί να διαφέρει αναλόγως τον κατασκευαστή και τη διαδικασία επεξεργασίας του latex.

Σε γενικές γραμμές υπάρχουν δύο είδη κατεργασίας. Στη μέθοδο της Dunlop, το latex βουλκανίζεται (ανακατεύεται με θείο) σε υψηλή θερμοκρασία και κατόπιν πλένεται ενδελεχώς. Αυτή η μέθοδος θεωρείται η πιο φυσική και «καθαρή». Στη μέθοδο Talalay το λατέξ υφίσταται επεξεργασία με διάφορα χημικά προκειμένου να γίνει ελαφρύτερο, πιο σταθερό και πιο ελαστικό. Ωστόσο η τελευταία μέθοδος είναι η λιγότερο φυσική.

Τι κατηγορίες latex υπάρχουν αναλόγως της σύνθεσης του;

Οι κατηγορίες latex είναι τρεις: Τα πλήρως συνθετικά που παράγονται με τη διύλιση του πετρελαίου, τα ημισυνθετικά που συνδυάζουν φυσικό και συνθετικό latex και τα πλήρως φυσικά. Ο συνδυασμός φυσικού και συνθετικού latex γίνεται για να μειωθεί το κόστος του φυσικού υλικού.

Latex vs αφροί μνήμης

Τα στρώματα latex έχουν πολλές διαφορές με τα στρώματα αφρού μνήμης: Τα πρώτα απορροφούν την πίεση καλύτερα, είναι πιο δροσερά γιατί κυκλοφορεί η θερμότητα καλύτερα και είναι πιο φυσικά. Ωστόσο, τα στρώματα αφρού μνήμης παίρνουν το σχήμα του σώματος, που είναι μία εντελώς μοναδική εμπειρία.

Μπορεί το latex να προκαλέσει αλλεργίες;

Υπάρχει πιθανότητα το latex να προκαλέσει αλλεργίες, αλλά είναι μικρή. Αν σκοπεύετε να αγοράσετε ένα τέτοιο στρώμα, συμβουλευτείτε πρώτα το γιατρό σας. Κάποιοι που είναι ελαφρά αλλεργικοί μπορεί να μην επηρεαστούν, ειδικά αν παρεμβάλλεται κάποιο άλλο υλικό, αλλά κάποιοι με έντονες αλλεργίες μπορεί να πρέπει να το αποφύγουν εντελώς.

Οργανικά στρώματα

Τα περισσότερα στρώματα χρησιμοποιούν συνδυασμό υλικών, προκειμένου να επιτευχθεί το επιθυμητό αποτέλεσμα. Κάποια οργανικά υλικά, όπως το βαμβάκι και το μαλλί, χρησιμοποιούνται για προστατευτικές στρώσεις και για να περιορίσουν την υγρασία.

Κάποιοι κατασκευαστές προσθέτουν και υλικά όπως λιναρόσπορο ή φλούδια καρύδας. Αυτά τα φιλικά προς το περιβάλλον υλικά είναι που δίνουν έναν οργανικό χαρακτήρα στο προϊόν.

Ωστόσο, κανένα στρώμα δεν είναι 100% οργανικό, ακόμα και αν κατασκευασμένο από τα πιο φιλικά προς το περιβάλλον υλικά. Αν επιθυμείτε να αποκτήσετε ένα τέτοιο στρώμα, αναζητήστε τις πιστοποιήσεις GOLS (Global Organic Latex Standard) και GOTS (Global Organic textile Standard).

Υβριδικά στρώματα

Τα περισσότερα στρώματα στην αγορά είναι υβριδικά, συνδυάζουν δηλαδή διαφορετικά υλικά προκειμένου να πετύχουν το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα.

Ένα υβριδικό στρώμα μπορεί να έχει δύο διαφορετικούς αφρούς, αφρό και latex, συνδυασμό αφρού και κάποιου ελαστικού πολυμερούς, συνδυασμό αφρού ή latex με ελατήρια, συνδυασμό ελατηρίων κ.ά.

Εκτός από τα παραπάνω τα υβριδικά στρώματα μπορεί να έχουν στρώσεις λάτεξ ή περιβλήματα από βαμβάκι ή άλλες τεχνολογίες, με αποτέλεσμα να είναι πιο ακριβά.

Στρώματα αέρος

Μια νέα τεχνολογία είναι οι θύλακοι αέρος που λειτουργούν όπως τα συμβατικά ελατήρια, αντισταθμίζοντας την πίεση που ασκείται από το βάρος του σώματος. Όσο περισσότεροι θύλακοι τόσο καλύτερη προσαρμογή του στρώματος στο σχήμα του σώματος. Οι θύλακοι αέρα επιτρέπουν την καλύτερη κυκλοφορία της θερμότητας και είναι σχετικά πιο δροσερά.

Πόσο διαρκούν τα στρώματα

Ένα στρώμα θα πρέπει να αντέξει για χρόνια, προτού χρειαστεί αντικατάσταση και η διάρκεια ζωής εξαρτάται κυρίως από το υλικό κατασκευής. Η πλειονότητα των στρωμάτων διαρκεί 7-10 χρόνια, αλλά υπάρχουν στρώματα που διαρκούν μέχρι και 15 χρόνια. Άλλα πάλι χρειάζονται αλλαγή στην πενταετία.

Λάτεξ: Τα στρώματα από λάτεξ είναι ανώτερα σε ποιότητα και σε διάρκεια ζωής από όλα τα άλλα στρώματα. Ένα στρώμα από λάτεξ μπορεί να αντέξει μέχρι και 15 χρόνια, αν συντηρείται όπως προβλέπει ο κατασκευαστής του.

Αφρός μνήμης: Οι αφροί μνήμης είναι πιο ανθεκτικοί στη φθορά και στο σακούλιασμα, αλλά δεν είναι αθάνατοι. Ένα μέσο στρώμα αφρού μνήμης έχει διάρκεια ζωής 10 ετών, αλλά θα χρειαστεί να το γυρνάτε τακτικά, ώστε να χρησιμοποιούνται και οι δύο πλευρές εξίσου.

Ελατήρια: Τα στρώματα από ελατήρια χρειάζονται αλλαγή στα 7-8 χρόνια, γιατί τα ελατήρια χάνουν τη δύναμη τους και τα στρώματα κάνουν λακκούβες.

Υβριδικά στρώματα: Τα περισσότερα στρώματα αποτελούνται από συνδυασμό ελατηρίων με στρώσεις αφρού, λάτεξ και άλλων υλικών. Η διάρκεια ζωής τους καθορίζεται από την ποιότητα του αφρού που χρησιμοποιείται για την κατασκευή του πυρήνα. Ένα καλό υβριδικό στρώμα θα πρέπει να αντέξει για 6 περίπου χρόνια πριν χρειαστεί αντικατάσταση.

Στρώματα νερού: 7 χρόνια

Στρώματα αέρα: 6 χρόνια

Στρώματα φουτόν: 5 χρόνια

Το πάχος του στρώματος

Χωρίς να αποτελεί κανόνα, όσο πιο ακριβό είναι ένα στρώμα τόσο μεγαλύτερο πάχος έχει. Αυτό συμβαίνει γιατί τα πιο ακριβά στρώματα έχουν περισσότερες και πιο πολύπλοκες στρώσεις υλικών και ελατηρίων με αποτέλεσμα να έχουν μεγάλο πάχος.

Η αίσθηση του στρώματος

Κάθε άνθρωπος έχει διαφορετική αντίληψη του στρώματος και της αίσθησης που αφήνει στο τέλος. Η αίσθηση αυτή είναι δυνατόν να αλλάζει στη διάρκεια του χρόνου. Ένα στρώμα που έχει την ίδια αίσθηση για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα διαρκεί περισσότερο από ένα στρώμα του οποίου η αίσθηση αλλάζει. Παρακάτω μπορείτε να δείτε ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την αίσθηση που αφήνει ένα στρώμα.

Η σκληρότητα του στρώματος

Όλα τα στρώματα έχουν το δικό τους δείκτη σκληρότητας και όλα συνδυάζουν μαλακές στρώσεις με σκληρές, προκειμένου να πετύχουν το ιδανικό αποτέλεσμα. Ωστόσο, αυτοί που έχουν μεγαλύτερο σωματικό βάρος θα βρίσκουν το ίδιο στρώμα πιο μαλακό σε σχέση με τους ελαφρύτερους ανθρώπους. Αν και είναι θέμα προσωπικής προτίμησης, οι βαρύτεροι άνθρωποι πρέπει να επιλέγουν σκληρότερα στρώματα.

Η άνεση του στρώματος

Η άνεση του στρώματος οφείλεται σε μαλακότερες στρώσεις στο πάνω μέρος τους στρώματος που προσαρμόζονται στο σχήμα του σώματος. Με αυτό τον τρόπο μειώνεται η πίεση που ασκεί το στρώμα, κάτι που περιγράφεται ως άνεση.

Η ευθυγράμμιση της σπονδυλικής στήλης

Η πιο αντικειμενική, ίσως, παράμετρος είναι η θέση της σπονδυλικής στήλης που θα πρέπει να είναι εντελώς ουδέτερη, σαν να ήταν όρθιο το σώμα. Αν η σπονδυλική στήλη γέρνει μπροστά, πίσω ή στο πλάι σημαίνει ότι υπάρχει πρόβλημα με το στρώμα και πρέπει να ελεγχθεί.

Ο θόρυβος του στρώματος

Ένα στρώμα που κάνει πολύ θόρυβο κατά την μετακίνηση είναι ακατάλληλο και μπορεί να προκαλέσει διαταραχές στον ύπνο. Τα ακριβά στρώματα είναι απολύτως αθόρυβα παρά το γεγονός ότι έχουν πολλές στρώσεις ελατηρίων. Αν ο προϋπολογισμός σας δεν επαρκεί, καλύτερα να προτιμήσετε στρώματα αφρού που είναι αθόρυβα από φυσικού τους.

Υποστρώματα

Πολλοί κατασκευαστές προτείνουν συγκεκριμένες βάσεις για τα στρώματα τους ή ακόμα και συγκεκριμένα κρεβάτια. Αυτό ισχύει περισσότερο για τα πολύ ποιοτικά στρώματα από αφρό. Μην αγοράσετε ένα ακριβό στρώμα, χωρίς να το τοποθετήσετε στο κατάλληλο πλαίσιο.

Η ποιότητα του ύπνου δεν εξαρτάται μόνο από το στρώμα. Διάβασε το άρθρο του BestPrice με τα προϊόντα που θα σε βοηθήσουν να κοιμηθείς καλύτερα και να βελτιώσεις την υγεία σου.

Είναι φανερό από τα παραπάνω ότι δεν υπάρχουν δύο ίδια στρώματα, καθώς οι πιθανοί συνδυασμοί υλικών είναι κυριολεκτικά άπειροι. Οι πιο σημαντικοί παράγοντες επιλογής ενός στρώματος είναι το μέγεθος και η αίσθηση που αφήνει μετά τη χρήση του. Ο τρίτος παράγοντας είναι το κόστος και τα πιο ακριβά στρώματα έχουν μεγαλύτερο πάχος γιατί έχουν περισσότερες στρώσεις υλικών. Με βάση τα προηγούμενα διάλεξε το στρώμα που ταιριάζει καλύτερα στο σωματότυπο και το βάρος σου και, απαραιτήτως, κάνε μία δοκιμή πριν το αγοράσεις.

Ο ύπνος είναι πολύτιμος για την υγεία μας. Οι συμβουλές για καλύτερο ύπνο δεν θα ήταν πλήρεις εάν δεν εξετάζαμε την ποιότητα του στρώματος. Το σωστό στρώμα αποτελεί μια σημαντική επένδυση, αφού παίζει πρωταρχικό ρόλο και επηρεάζει άμεσα τη ψυχική, πνευματική και φυσικά τη σωματική μας υγεία.

Είναι σημαντικό να εστιάζουμε με ιδιαίτερη προσοχή στην επιλογή του στρώματος, αφού ο καθένας μας περνάει καθημερινά περισσότερες από 6-8 ώρες ξαπλωμένος σε αυτό (περίπου το 1/3 της ζωής μας). Η επιλογή του κατάλληλου στρώματος αν και εξαιρετικά δύσκολη εγγυάται έναν άνετο και απολαυστικό ύπνο καθώς θα υποστηρίξει σωστά τη σπονδυλική σας στήλη.
Το ανθρώπινο σώμα, ως προς το σχήμα του είναι γεμάτο καμπύλες και ανώμαλες επιφάνειες. Σε καμία περίπτωση, πάντως, δεν είναι ίσιο, ευθύ ή επίπεδο. Αυτό ισχύει ανεξάρτητως βάρους, κατανομής βάρους και σωματότυπου.

Για να ξεκουράζεται το ανθρώπινο σώμα πρέπει να εκμηδενίζονται οι μυικές συσπάσεις χωρίς να αλλοιώνεται το φυσικό σχήμα του σώματος. Αυτό επιτυγχάνεται όταν ολόκληρο το σώμα μας υποστηρίζεται από το στρώμα και γεμίζει με υλικό κάθε σημείο του.Όταν προσαρμόζεται, δηλαδή, το στρώμα πάνω στο σχήμα του σώματος και όχι το αντίθετο.

Σύμφωνα με τα παραπάνω όμως ποιο είναι το κατάλληλο στρώμα; το σκληρό, το μαλακό ή το ελαστικό; Το ορθοπαιδικό ή το ανατομικό στρώμα;

Ας εξετάσουμε κάθε ένα ξεχωριστά:

α) Το σκληρό στρώμα, όντας άκαμπτο, δεν μπορεί να «ακολουθήσει» τις καμπύλες του σώματος και να προσαρμοσθεί σ’ αυτές. Έτσι, στα σημεία που έχουν έντονες καμπύλες, ή είναι πολύ ελαφριά (αυχένας, οσφυική χώρα, πόδια, χέρια) μένουν ανυποστήρικτα κενά με αποτέλεσμα την λανθασμένη τους στήριξη. Η εκμηδένιση κάθε μυικής σύσπασης είναι αναγκαία προϋπόθεση για τη σωστή και πλήρη ανάπαυση του σώματος κάτι που με τα σκληρά στρώματα δεν επιτυγχάνεται. Αντιθέτως, το σκληρό στρώμα «επιχειρεί» να ισιώσει το σώμα, να αλλοιώσει, δηλαδή, το φυσικό του σχήμα, με αποτέλεσμα να το ταλαιπωρεί και μακροπρόθεσμα να του προξενεί βλάβες.
Ωστόσο, για πολλές δεκαετίες επικρατούσε η αντίληψη ότι το σκληρό στρώμα είναι ιδανικό για τη σωστή υποστήριξη του σώματος, διότι «κρατάει» τη σπονδυλική στήλη στην ευθεία στάση! (Η αντίληψη αυτή δεν έχει εκλείψει εντελώς στις μέρες μας). Αυτό οφείλεται στο γεγονός ότι τα υλικά που χρησιμοποιούνταν στην κατασκευή των στρωμάτων ήταν μαλακά αλλά χωρίς επαναφορά(μαλλί, βαμβάκι κτλ.) με αποτέλεσμα να βουλιάζουν σιγά-σιγά και μαζί μ’ αυτά να βουλιάζει κι ο χρήστης του στρώματος. Οι επιπτώσεις στην οσφυική χώρα και γενικότερα στην σπονδυλική στήλη ήταν αναπόφευκτες. Ο γιατρός, τον οποίον επισκεπτόταν ο ασθενής, γνωρίζοντας ότι δεν υπήρχαν στην αγορά υλικά με ελαστικότητα και επαναφορά, συνιστούσε, για να αντιμετωπιστεί άμεσα το πρόβλημα, ύπνο σε σκληρό στρώμα, ώστε τουλάχιστον να μην βυθίζεται το σώμα. Συνιστούσαν, δηλαδή, το λιγότερο κακό. Αυτή η συμβουλή διαστρεβλώθηκε με τον καιρό και πολλοί άνθρωποι έφθασαν στο σημείο να πιστεύουν ότι το καλύτερο στρώμα για τις παθήσεις τους είναι το ευθύ, σκληρό και άκαμπτο πάτωμα. Είναι ωστόσο, προφανές, και στον μη ειδικό, ότι η σπονδυλική στήλη και ολόκληρο το σώμα γενικότερα κάθε άλλο παρά ευθεία είναι. Επιπλέον, το σκληρό στρώμα επιβαρύνει και το κυκλοφορικό, καθώς εμποδίζει τη σωστή κυκλοφορία του αίματος, ιδιαίτερα στα βαριά σημεία του σώματος, με συνέπεια να προκαλούνται αγκυλώσεις και μουδιάσματα.

β) Το μαλακό στρώμα, μη διαθέτοντας επαναφορά, βουλιάζει και γίνεται σαν την αιώρα, όταν ξαπλώνει ένα σώμα πάνω του. Έτσι, στρεβλώνει το σώμα «ρουφώντας» το μέσα του με συνέπεια να συμβάλει στην πρόκληση βλαβών όπως σκολίωση και κύφωση.
Οι έννοιες «μαλακό» και «σκληρό» σε σχέση προς τα στρώματα, είναι υποκειμενικές. Εξαρτώνται δηλαδή από το βάρος και την σωματοδομή γενικότερα του σώματος που ξαπλώνει στο στρώμα. Για παράδειγμα το ίδιο στρώμα είναι μαλακό για ένα σώμα βάρους 80 κιλών και σκληρό για ένα σώμα βάρους 40 κιλών.

γ) Το ελαστικό στρώμα είναι το κατάλληλο στρώμα για την σωστή υποστήριξη του σώματος, διότι ελαστικό σημαίνει ότι προσαρμόζεται ακριβώς στο σχήμα του σώματος. Έτσι, το σώμα διατηρεί τη φυσική του στάση, τη στάση δηλαδή που έχει όταν στέκεται όρθιο.

Εξάλλου, σε αντίθεση προς τις έννοιες «σκληρότητα» και «μαλακότητα», η έννοια της ελαστικότητας έχει αντικειμενικό χαρακτήρα. Είναι επιστημονικά προσεγγίσιμη και εργαστηριακά μετρήσιμη.

ΟΡΘΟΠΕΔΙΚΟ – ΑΝΑΤΟΜΙΚΟ – ΟΡΘΟΣΩΜΑΤΙΚΟ – ΟΡΘΑΥΧΕΝΙΚΟ

Ο όρος ορθοπαιδικό στρώμα είναι αδόκιμος αφού περιγράφει ορισμένα σκληρά στρώματα τα οποία έχουν κατασκευαστεί στα μέτρα κάποιου άλλου ανθρώπου και όχι στα δικά μας. Το ίδιο ισχύει και για τον όρο ανατομικό. Αυθαίρετα βαφτίζονται τα στρώματα σαν τέτοια.

Οι ακόλουθοι όροι ίσως αποτελούν δόκιμους όρους στην περιγραφή μας.
ΟΡΘΟΣΩΜΑΤΙΚΟ για το σωστό στρώμα και ΟΡΘΑΥΧΕΝΙΚΟ για το σωστό μαξιλάρι.

Επειδή οι ανάγκες αλλά και οι προτιμήσεις κάθε ανθρώπου διαφέρουν, το σωστό στρώμα δεν είναι το ίδιο για όλους. Σε γενικές γραμμές πάντως μπορούμε να πούμε ότι πρέπει να βοηθά στην ευθυγράμμιση και στήριξη της σπονδυλικής στήλης και του κεφαλιού και να απορροφά τις πιέσεις των ώμων, ποδιών και και λεκάνης.

Μεγάλη σημασία φυσικά έχει και το πόσο καλά προσέχουμε το στρώμα μας. Πρέπει όμως να γνωρίζετε ότι ακόμη και ένα καλής ποιότητας στρώμα, με μια φυσιολογική χρήση, δεν θα αντέξει περισσότερο από περίπου 10 χρόνια.

Πώς μπορείτε να καταλάβετε ότι το στρώμα σας θέλει αλλαγή;

Το Συμβούλιο Ύπνου του Ηνωμένου Βασιλείου (Sleep Council UK) προτείνει ένα απλό τρόπο για να εξακριβώνετε κατά πόσο το στρώμα σας χρειάζεται ή όχι αλλαγή.

Απαντήστε με ναι ή όχι στις πιο κάτω ερωτήσεις:

1. Είναι το στρώμα σας ηλικίας άνω των 10 χρόνων;
2. Ξυπνάτε με πόνους στο λαιμό ή στην πλάτη;
3. Είναι το κάλυμμα του στρώματος σχισμένο ή λερωμένο;
4. Όταν ξαπλώνετε, νιώθετε τις σούστες ή πτυχές κάτω από την επιφάνεια;
5. Όταν κινείστε στο στρώμα, ακούτε τριξίματα,
   ή άλλους θορύβους;
6. Μήπως εσείς ή ο σύντροφος σας, στο στρώμα κυλάτε ο ένας πάνω στον άλλο άθελα σας;
7. Είναι το στρώμα σας πολύ μικρό ώστε να μη δίνει ένα ανενόχλητο ύπνο;
8. Είναι το ντιβάνι ή η βάση ανισόρροπη ή με βουλώματα;
9. Είναι τα πόδια και ή οι τροχοί φθαρμένοι;
10. Θα σας έφερνε σε δύσκολη θέση εάν οι γείτονες έβλεπαν το στρώμα σας χωρίς κάλυμμα;

Εάν απαντήσατε ναι σε τρεις από τις πιο πάνω ερωτήσεις, τότε δεν κοιμάστε όσο το δυνατό καλύτερα.

Πέντε ή περισσότερες θετικές απαντήσεις, σημαίνει ότι είναι καιρός να αγοράσετε νέο κρεβάτι.

Ακόμα και η θέση αρεσκείας μας στον ύπνο αποτελεί κριτήριο για την επιλογή του κατάλληλου τύπου

Σε γενικές γραμμές ημίσκληρα στρώματα ενδείκνυνται σε όσους κοιμούνται μπρούμυτα, σκληρά σε όσους κοιμούνται ύπτια και μαλακά στρώματα σε όσους κοιμούνται στο πλάι. Είναι προτιμότερη η αγορά στρώματος και υποστρώματος αφού παρέχει καλύτερη υποστήριξη στο σώμα. Όσο περισσότερα στρώματα έχει ένα κρεβάτι τόσο καλύτερη είναι η στήριξη του σώματος.

Το ελάχιστο πάχος του στρώματος πρέπει να είναι 16 εκατοστά, ιδανικά πάνω από 18-20 εκατοστά.
Ελέγχουμε βέβαια και το εσωτερικό του στρώματος, γι’ αυτό βέβαια είναι προτιμότερο να διαλέγεται στρώματα με φερμουάρ στο εξωτερικό μέρος ώστε να μπορείτε να δείτε εσωτερικά την διάρθρωση και τα υλικά του στρώματος.

Συνοπτικά, το στρώμα θα πρέπει:

• να προσαρμόζεται στο σχήμα του σώματος και ιδίως της σπονδυλικής στήλης
• να κατανέμει τις πιέσεις ομοιόμορφα κατά μήκος του σώματος, να μειώνει την κίνηση του σώματος και να βελτιώνει την ποιότητα του ύπνου
• να παρέχει περιμετρική στήριξη
• να συντηρείται σωστά

Η σωστή συντήρηση του στρώματος είναι το ίδιο σημαντική με την επιλογή του.

Για να διατηρηθεί το στρώμα σε καλή κατάσταση θα πρέπει να του γυρίζουμε πλευρά (πάνω κάτω και κεφάλι πόδια) ανά τρίμηνο ώστε να φθείρεται ομοιόμορφα. Να το αερίζουμε καλά σηκώνοντας όλα τα σκεπάσματα να πλένουμε συχνά το προστατευτικό κάλυμμα με κρύο νερό και ήπιο απορρυπαντικό. Δεν πρέπει να αφήνουμε το στρώμα να βραχεί και δεν πρέπει να χρησιμοποιούμε υλικά για στεγνό καθάρισμα επειδή τα χημικά μπορεί να βλάψουν το εσωτερικό του στρώματος.

Η αγορά των κατάλληλων μαξιλαριών είναι επίσης σημαντική. Τα μαξιλάρια είναι γεμάτα με πούπουλα ή ευπίεστα αφρώδη υλικά. Είναι προτιμότερη η χρήση μαξιλαριών με πούπουλα, τα καταλληλότερα των οποίων είναι της πάπιας, ενώ το ύψος και ο αριθμός τους εξαρτάται από τις προτιμήσεις κάθε ανθρώπου. Κατά τον ύπνο ο αυχένας θα πρέπει να τοποθετείται στην ευθεία του κορμού και όχι να κάμπτεται ή να εκτείνεται σημαντικά.

Η επιλογή του κατάλληλου στρώματος και κρεβατιού για τις δικές σας ανάγκες, απαιτεί χρόνο. Αφιερώστε τον και μην ξεχνάτε ότι θα περάσετε στο στρώμα σας το ένα τρίτο της ζωής σας.