Κοινοποιείστε το άρθρο
Στράτης Μυριβήλης: Τι τρέχει; Οι Μανταμαδιώτες έχουν το πανηγύρι του «Αγίου Ποταμού!»
Είναι αλήθεια πως δεν υπάρχει γένος πιο φιλέορτο από το δικό μας. Ζούμε κάνοντας κάποια γιορτή και περιμένοντας κάποια γιορτή. Θρησκευτική ή εθνική ή σπιτική. Ακόμα και για το πρώτο δόντι του μπέμπη φρόντισε ο Ρωμηός να δημιουργήσει γιορτή και ειδική πηττα μάλιστα, που την ονόμασε «δοντόπηττα». Ο ελληνικός ημεροδείκτης δεν είναι παρά ένα κομπολόι πανηγυριών.
Υπάρχει ένα μεγάλο χωριό στη Λέσβο, Μανταμάδος λέγεται. Εκεί κατοικούν οι πιο φιλέορτοι ΄Έλληνες μεταξύ όλων των φιλέορτων Ελλήνων. Οι Μανταμαδιώτες έχουν ωραία υποζύγια, άλογα, μουλάρια ή γαϊδουράκια καταστόλιστα από χάντρες και χαϊμαλιά και φανταχτερά σαμάρια. Καβαλλικεύουν λοιπόν, βάζουν ένα κλώνι βασιλικό στ’ αυτί και πηγαίνουν στα πανηγύρια του μεγάλου νησιού. Από το ένα έρχονται, στο άλλο πηγαίνουν.
Η Λέσβος έχει εκατό χωριά και ισάριθμα πανηγύρια. Οι Μανταμαδιώτες πηγαίνουν και στα εκατό. Και έχουν άλλα τόσα στο δικό τους χωριό. Δεν τους φτάνουν λοιπόν όλες αυτές οι γιορτές των αγίων, δημιούργησαν ακόμα μια. Τον «Άγιο Ποταμό». Μιαν ωρισμένη μέρα του καλοκαιριού ολόκληρο το χωριό συν γυναιξί και τέκνοις, καβαλλικεύει τ’ άλογα του και πηγαίνει σ’ ένα κοντινό ρέμα. Εκεί πανηγυρίζει όλη τη μέρα πιάνοντας ψάρια, που τα ζαλίζουν, φλομώνοντας τον χείμαρρο. Βιολιά, λαγούτα, γλέντι τρικούβερτο.
Τι τρέχει; Οι Μανταμαδιώτες έχουν το πανηγύρι του «Αγίου Ποταμού!».
Όλοι οι Έλληνες είμαστε Μανταμαδιώτες. Κάθε μέρα έχουμε κι από ένα πανηγύρι. Από το καλεντάρι, από την ιστορία μας. Οι άγιοι της Ορθοδοξίας είναι ατελείωτοι. Όσο για την ιστορία μας, δεν υπάρχει πιο μακρυά και πιο περίλαμπρη. Κάθε μέρα του έτους μπορεί κανείς να βρει την επέτειο μιας μεγάλης εθνικής ημέρας.
Και είναι τούτα τα πανηγύρια γεμάτα ωραία έθιμα, λεβεντιά, χορούς, τραγούδια που βαστούν από την αρχαιότητα και που δυστυχώς, σιγά – σιγά τείνουν να εκλείψουν. Είμαστε ένας χαριτωμένος λαός Μανταμαδιώτες, πανηγυράδες, γλεντοκόποι και εορταστές. Και είμαστε έτσι από την αρχαιότητα. Ο αρχαίος μας πρόγονος που είπε «βίος ανέορτος μακρά οδός απανδόκευτος»* φαίνεται να ήταν ένας Μανταμαδιώτης.
Για να γνωρίσουμε τον Ελληνικό εαυτό μας, πρέπει να συνειδητοποιήσουμε τα στοιχεία, από τα οποία αποτελείται η ψυχοπνευματική μας προσωπικότητα. Από πού ερχόμαστε. Ποιες είναι οι ρίζες μας. Πώς φτάσαμε νάμαστε εδώ που είμαστε. Ποιες είναι οι δυνάμεις και οι αδυναμίες μας. Τα ήθη και τα έθιμά μας. Οι γιορτές και τα πανηγύρια μας. Και που πηγαίνουμε. Καταπού μας οδηγεί η πολιτική ροπή που κυβερνά τούτο το έθνος επί τρεις χιλιάδες χρόνια.
Τα στοιχεία αυτά συνθέτουν την ελληνικότητά μας τη σημερινή και πλουτίζονται αδιάκοπα μέσα στην ιστορική πορεία του με νέο πλήθος από βιώματα ιστορικά και βιολογικά.
* Η φράση ανήκεις τον Δημόκριτο και σημαίνει «ζωή χωρίς γιορτή είναι μακρύς δρόμος χωρίς πανδοχείο».
Το κείμενο αποτελεί απόσπασμα από τον πρόλογο του Στράτη Μυριβήλη στο βιβλίο του Βασίλη Πλάτανου, Ελληνικά λαϊκά πανηγύρια, εκδόσεις Φιλιππότη, Αθήνα 2002 (Β΄ έκδοση)
(Στο κείμενο έχει τηρηθεί η ορθογραφία του συγγραφέα)
