Κοινοποιείστε το άρθρο
Σήμερα 26 Νοεμβρίου ἡ Εκκλησία μας γιορτάζει τον ‘Αγιο Στυλιανό
Άγιος Στυλιανός:O άγιος της αγκαλιάς που χαρίζει και “στεργιώνει” τα παιδιά
Ο ἅγιο Στυλιανό,ὁ ὁποῖος εἶναι ἰδιαίτερα ἀγαπητός στόν λαό καί θεωρεῖται προστάτης τῶν βρεφῶν καί νηπίων.
Για τα ονόματα Στέλιος, Στέλλα,Στέργιος, Στεργιανή, Αστέριος, Σέργιος,Ζήσης, Ρίζος- πότε εορτάζουν;
Ἐνῶ ὅμως εἶναι πολύ διαδεδομένη ἡ γιορτή του καί πολύ λαοφιλής ἡ μνήμη του, δέν εἶναι καλά γνωστή ἡ ἱστορία του. Ὑπάρχει, μάλιστα, μία σύγχυση γύρω ἀπό τό πρόσωπό του, καθώς καί γύρω ἀπό τό ὄνομά του, ἡ ὁποία ἐπιτείνεται, καθόσον σήμερα οἱ χριστιανοί δέν ἐνδιαφέρονται νά διασώζουν ἀκριβῶς τό ὄνομα τοῦ ἁγίου μέ τό ὁποῖο βαπτίσθηκαν.
Ἔτσι πολλοί δέν ἀναγνωρίζουν ἄν τά βαπτιστικά Στέλιος, Στέλλα καί Στέργιος, Στεργιανή ἀναφέρονται στόν ἴδιο ἅγιο Στυλιανό ἤ τό δεύτερο ἀναφέρεται σέ ἄλλον ἅγιο.
Ἔχουν τήν ἰδέα ὅτι τό Στέργιος μπορεῖ νά προέρχεται ἀπό τό Ἀστέριος ἤ ἀκόμη ἀπό τό Σέργιος, καί δέν ἔχει σχέση μέ τό Στυλιανός. Παρόλο ὅμως πού εἶναι βέβαιο ὅτι ἅγιοι Ἀστέριος καί Σέργιος ὑπάρχουν στήν Ἐκκλησία μας, δέν εἶναι καθόλου βέβαιο ὅτι τό Στέργιος συνδέεται μέ αὐτά τά πρόσωπα καί τά ὀνόματά τους.
Μ’ αὐτήν τήν φήμη, τῆς προστασίας τῶν βρεφῶν, ὁ ἅγιος Στυλιανός ἐπεκράτησε στόν λαό, καί ἡ γιορτή του διακρίθηκε. Μέ τό ὄνομά του βαπτίζονταν συχνά τά παιδιά, γιά νά ἔχουν τήν βοήθειά του, ἰδιαίτερα ἄν ἦταν φιλάσθενα ἤ ἄν εἶχε κινδυνεύσει ἡ ὑγεία τους.
Στά νεώτερα χρόνια ἡ ἰδιότητα τοῦ ἁγίου νά «στερεώνει» τά μικρά παιδιά στήν ζωή ὑπερίσχυσε τοῦ ὀνόματός του καί ἐπιπλέον ἡ ὁμοηχία τοῦ ὀνόματος Στυλιανός μέ τήν ἰδιότητα τοῦ στερεός συνέβαλε, ὥστε ὁ ἅγιος Στυλιανός νά γίνει στά νεοελληνικά Στεργιανός καί τά παιδιά πού ἔπαιρναν τό ὄνομά του νά λέγονται ἐπίσης Στέργιος, Στεργιανή.
Τά ὀνόματα αὐτά ἀπαντοῦν ἰδιαίτερα στούς ὀρεινούς πληθυσμούς τῆς Β. Ἑλλάδος, ἐνῶ στά νότια παραμένουν τά ἀρχικά Στέλιος, Στέλλα. Στούς ὀρεινούς συνηθίζονταν, ἐξάλλου, καί ἄλλα παρεμφερῆ ὀνόματα, πού ὑπαγορεύονταν ἀκριβῶς ἀπό τόν φόβο τῆς θνησιμότητας τῶν βρεφῶν.
Στεργιώσει καί σάν προσευχή στόν ἅγιο νά βοηθήσει, ἀκούγονταν συχνά καί τό Ζήσης 😊 νά ζήσει), τό Ρίζος (=νά ριζώσει) καί ἄλλα ὅμοια.
Ἑπομένως, τό ὄνομα Στέργιος ἀναφέρεται στόν ἅγιο Στυλιανό καί δέν ἔχει σχέση ὡς ὄνομα οὔτε μέ τό Ἀστέριος οὔτε μέ τό Σέργιος. Τό Ἀστέριος ἦταν γνωστό καί στήν πρό Χριστοῦ ἐποχή καί σημαίνει αὐτόν πού μοιάζει μέ ἀστέρι· τό δέ Σέργιος μᾶς ἦλθε ἀπό τά λατινικά καί ἐξελληνίσθηκε.
Τόν ἅγιό μας, ὁ ὁποῖος ἔγινε ζωντανός στύλος στήν προσπάθειά του νά ἀγγίσει τόν Θεό ἀφήνοντας τά γήινα καί ὑψώνοντας τό πνεῦμα καί τό σῶμα του στόν οὐρανό, τόν ἄγγιξε ἡ χάρη τοῦ Θεοῦ καί τόν κατέστησε «στεργιωτή» τῶν βρεφῶν καί τῶν νηπίων.
Ο άγιος Στυλιανός ως προστάτης των βρεφών και των επιτόκων:
λαογραφικά έθιμα και παραδόσεις
Εκτός από την Παναγία οι έγκυοι αναγνώριζαν και συγκεκριμένους αγίους ως προστάτες τους, τιμώντας την μνήμη τους και προστρέχοντας στην βοήθεια τους. Μεταξύ αυτών συγκαταλέγονται ο Άγιος Ελευθέριος (15 Δεκεμβρίου) ο οποίος παρείχε στην επίτοκο «καλή λευτεριά» και με το αίσιο τέλος του τοκετού την «ελευθέρωνε» αλλά και ο άγιος Στυλιανός ο οποίος «στύλιωνε» όπως χαρακτηριστικά έλεγαν την γυναίκα και το βρέφος προστατεύοντας την από τους κινδύνους του πρόωρου τοκετού.
Την βοήθεια του επικαλούνταν και οι γυναίκες εκείνες οι οποίες είχαν χάσει τα παιδιά τους ώστε να τις βοηθήσει να τεκνοποιήσουν .
Ο λαογράφος Δημήτριος Λουκάτος αναφέρει στο βιβλίο “Τα φθινοπωρινά” :
“Το όνομά του (από το στύλος που μπορεί να αναφέρεται και σε ασκητικό στυλιτισμό) έδωσε (παρετυμολογικά) αφορμή να θεωρηθεί ο άγιος “στύλος” προστασίας και υγείας, ιδιαίτερα των άρρωστων παιδιών, αλλά και στηρικτής εγκυμοσύνης των ασθενικών μητέρων, που συνήθως απέβαλλαν. (Τους “εστύλωνε” τις γέννες).
Στις θεραπευτικές αυτές ιδιότητες του αγίου συνέβαλε και η Υμνογραφία του:
-Των νεογνών και νηπίων φύλαξ γενόμενος,
εκ πάσης επηρείας και δεινής καχεξίας
αλώβητα τα βρέφη και ασινή διαφύλαττε πάντοτε
και ευτεκνίαν παράσχου, Στυλιανέ…
Ο άγιος Στυλιανός παριστάνεται συνήθως “γέρων μακρυγένης- διχαλογένης”, που κρατεί στην εγκαλιά του ένα βρέφος σπαργανωμένο (κατά το παλιό σύστημα) και στο χέρι του χαρτί κατεβατό (ειλητάριον) που γραφει: “Παίδων φύλαξ πέφυκα, Θεού το δώρον” (Κόντογλου, Έκφρασις Α’, 1960).Η παράσταση αυτή είναι από τις πιο εκλαϊκευμένες της αγιογραφίας μας (φορητές, χάρτινες, μεταλλόχρωμες ή χαρακτές) που αναζητούν οι μητέρες για τα παιδιά τους (τις κρεμούν στα κρεβατάκια ή στα καρότσια τους) ή και για τις εγκυμοσύνες τους (“να στυλώσει η γέννα τους”) […]
Σέβονται πολύ οι νοικοκυρές τη γιορτή του και δεν κάνουν δουλειές. “Τ’άι- Στυλιανού, όσες έχουν παιδιά, δεν δουλεύουν, για να ζήσουν τα παιδιά τους” (Θράκη 1910) – “Οι μικρομάνες (που έχουν παιδί στην αγκαλιά) δεν δουλεύουν τ’άι-Στυλιανού, για το παιδί τους (Ήπειρος, 1969).
Στα ασθενικά παιδιά φροντίζουν να δίνουν το όνομα Στυλιανός, για να στυλώσουν κι εκείνα και τ’αδέρφια τους. Σε περιόδους βρεφικών επιδημιών τα βαφτιστικά ονόματα Στέλιος (όπως και Στέργιος) παρουσιάζονται συχνότερα. Η ονοματοθεσία αυτή δίνεται κι από πρωτύτερα, σαν υπόσχεση (τάμα) στον άγιο, για να κρατηθεί το παιδί-έμβρυο.”
Στις 26 Νοεμβρίου είναι του Αγίου Στυλιανού, προστάτη των βρεφών (νηπίων). Γι΄ αυτό εικονίζεται στην εκκλησία να κρατάει βρέφος σπαργανωμένο. Σήμερα εκκλησιάζονται όλοι, κυρίως όμως οι μητέρες που έχουν μωρά και αποφεύγουν κάθε εργασία όλες οι γυναίκες. Από παρετυμολογία του ονόματός του, ο λαός πιστεύει, ότι ο Άγιος Στυλιανός, ΄΄στυλώνει΄΄ (ενισχύει) την υγεία των νηπίων, των οποίων είναι φύλακας.
“Προστάτης των βρεφών, γιατί στυλώνει, στηρίζει, μεγαλώνει τα μωρά, γι’ αυτό σηκώνουν ύψωμα, μοιράζουν σιτάρι και δεν τσιμπούν (ράβουν) για την υγεία των μωρών. Σε κάθε σπίτι έχουν την εικόνα του και στο σχολείο ακόμα έχουν την εικόνα του, πλάι στην εικόνα των Τριών Ιεραρχών.
.Ο Άγιος Στυλιανός ο Παφλαγών
Η πίστη του λαού ήταν ότι ο Άγιος αυτός ενίσχυε και προστάτευε το έμβρυο από πρόωρο τοκετό (το στύλιωνε) και μετά τη γέννα το στύλωνε, δηλαδή ενίσχυε την υγεία του βρέφους, αφού ήταν φίλος των νηπίων (το επώνυμο του αγίου από τη λέξη στύλος).
Ο Άγιος Στυλιανός άγιασε σε σπήλαιο και έγινε λαϊκός γιατρός νεογνολόγος και βρεφολόγος που θεράπευε τα νήπια από διάφορες θανατηφόρες νόσους. Όσες δε γυναίκες είχαν χάσει τα παιδιά τους, τον επικαλούνταν να τις βοηθήσει ώστε να τεκνοποιήσουν και πάλι και να έχουν ευτοκία. Προς τούτο όλες οι έγκυες και μητέρες τιμούσαν με αργία την εορτή του Αγίου για να διαφυλάττει τα νήπια τους καθώς και οι επίτοκες ως επιφέροντα την ευτοκία.
.Ας έχουμε την χάρη και την ευλογία του Αγίου Στυλιανού!