Κοινοποιείστε το άρθρο
Δυσλεξία η νόσος των χαρισματικών παιδιών
Δυσλεξία η νόσος των χαρισματικών παιδιών, καθώς τα παιδιά με δυσλεξία συχνά εμφανίζουν μεγαλύτερη δημιουργικότητα και ευρηματικότητα από τα υπόλοιπα
Οι δάσκαλοι και οι καθηγητές τα θεωρούν τεμπέλικα ή λιγότερο έξυπνα από τα άλλα παιδιά.
Οι επιδόσεις τους στο σχολείο σε όλα τα μαθήματα είναι χαμηλές. Έχουν σχολικές αποτυχίες και βιώνουν την απόρριψη, αισθάνονται ανασφάλεια, φόβο για το αύριο, για τις προσωπικές και επαγγελματικές τους επιλογές. Κι, όμως, κατατάσσονται στις διάνοιες και θεωρούνται χαρισματικοί. Ο λόγος για τους δυσλεκτικούς.
Πολλοί έχουν αποδεχθεί το πρόβλημά τους, άλλοι όχι. Ως παιδιά περνούν τη σχολική ζωή του δημοτικού σχολείου με ένα συναίσθημα ανασφάλειας, ταπείνωσης, απόρριψης και αποτυχίας. Φοιτούν στο γυμνάσιο και αργότερα στο λύκειο και διαπιστώνουν πολύ γρήγορα ότι δεν μπορούν ν’ ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του σχολείου και στις προσδοκίες που έχουν γι’ αυτούς οι γονείς, οι καθηγητές, η σχολική ύλη και οι διδακτικές που χρησιμοποιούνται. Τα πάντα δεν είναι εύκολα γι’ αυτούς, η ύλη του σχολείου βουνό και οι τεχνικές, οι διαδικασίες και οι μεθοδολογίες που χρησιμοποιούνται δεν μπορούν ν’ αλλάξουν για να τα στηρίξουν. Το σύστημα δεν μπορεί να κάνει κάτι για να τα βοηθήσει, κάτι λιγότερο δύσκολο και περίπλοκο γι’ αυτά.
Αλήθεια, πόσα θα είχε στερηθεί η ανθρωπότητα χωρίς τη συνεισφορά των διάσημων δυσλεκτικών αδελφών Κένεντι, Τσόρτσιλ, Ουάσινγκτον, Αϊνστάιν, Λεονάρντο Ντα Βίτσι, Έντισον, Πικάσο και των πιο πρόσφατων καλλιτεχνών Τζον Λένον, Τομ Κρουζ, Σιλβέστερ Σταλόνε, Γουόλ Ντίσνεϊ και Χάρισον Φορντ. Οι γονείς δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να στηρίξουν και να υποστηρίξουν το παιδί τους. Η συνεργασία τους με τον καθηγητή αυξάνει πολλές φορές ακόμη περισσότερο το άγχος τους και την ένταση που υπάρχει μεταξύ των παιδιών τους και της οικογένειας.
Από τη μια υπάρχει το πρόβλημα με τη δυσλεξία και από την άλλη εκδηλώνονται μια σειρά από προβλήματα όπως είναι η σχολική αποτυχία, η ανασφάλεια, η εγκατάλειψη της προσπάθειας για μάθηση, η απογοήτευση του καθηγητή, η απόρριψη του μαθητή που εντείνονται στην περίοδο της εφηβείας. Όλα αυτά βέβαια εκδηλώνονται και συνυπάρχουν σε ένα παιδί που είναι ιδιαίτερα έξυπνο, που βασανίζεται για χρόνια να μάθει το «γιατί» συμβαίνει σε αυτόν, που η κοινωνία δεν μπορεί να καταλάβει και να το στηρίξει.
Τι είναι η δυσλεξία
Η δυσλεξία είναι μια απροσδόκητη αποτυχία ή πολύ χαμηλή επίδοση στην ανάγνωση και τη γραφή, που δεν δικαιολογεί η ηλικία, οι εκπαιδευτικές ευκαιρίες και το νοητικό επίπεδο του παιδιού. H δυσλεξία είναι μια μαθησιακή δυσκολία που εξακολουθεί να προκαλεί διαφωνίες, αμφιβολίες και σύγχυση εξαιτίας κυρίως της ελλιπούς γνώσης των αιτιών που τη δημιουργούν. Μια δυσκολία που συνεπάγεται προβλήματα εκπαιδευτικά, ψυχολογικά και κοινωνικά, τα οποία επηρεάζουν διάφορες πλευρές της προσωπικότητας και της εξέλιξης του παιδιού.
Είναι ένα πρόβλημα που δυσκολεύονται πολλοί να κατανοήσουν, να αποδεχτούν και να αντιμετωπίσουν οι γονείς και οι εκπαιδευτικοί της δευτεροβάθμιας εκπαίδευσης. Στην εφηβεία οι δυσλεκτικοί μαθητές αποτελούν μια εξαιρετικά ανομοιογενή ομάδα. Σχεδόν κανένας τους δεν παρουσιάζει τις ίδιες δυσκολίες με τον άλλον. Το μόνο κοινό χαρακτηριστικό τους είναι η ιδιαιτερότητα της δυσλεξίας.
Κάθε δυσλεκτικό παιδί μπαίνει στη θυελλώδη περίοδο της εφηβείας έχοντας ξεπεράσει άλλο λίγα, άλλο πολλά, άλλο τα πιο βασικά κι άλλο τα πιο ασυνήθιστα από τα πολυπληθή συμπτώματα της δυσλεξίας. Η εικόνα που σχηματίζει ο καθηγητής για το δυσλεκτικό μαθητή τού δημιουργεί σύγχυση όσον αφορά τη φύση και την έννοια της δυσλεξίας, τις δυνατότητες και τα προβλήματα του δυσλεκτικού. «Αφού το παιδί δεν αντιστρέφει πλέον γράμματα ή συλλαβές, αφού η ομιλία του είναι σωστή και ώριμη, αφού διακρίνει το αριστερά από το δεξιά, αφού δεν είναι υπερκινητικό, δεν μπορεί παρά να έχει ξεπεράσει αυτήν τη μαθησιακή δυσκολία».
Ο δυσλεκτικός μαθητής Έχει μέση μέχρι πολύ υψηλή νοημοσύνη, που χαρακτηρίζει όλες τις πλευρές της καθημερινής του ζωής. * Η συμπεριφορά του στο σχολείο και στο σπίτι δείχνει ότι είναι πολύ πιο έξυπνος και δημιουργικός απ’ ό,τι φανερώνει η επίδοσή του στην ανάγνωση, στη γραφή και μερικές φορές στην αριθμητική. * Είναι συνήθως το παρεξηγημένο παιδί που χαρακτηρίζεται συχνά ως τεμπέλικο, ανυπάκουο, αδιάφορο για τη σχολική μάθηση. * Είναι ο μαθητής που απογοητεύει και προβληματίζει τον καθηγητή, το γονέα, τον εαυτό του τον ίδιο. * Τα συνηθισμένα συμπτώματα δυσλεξίας, που μπορεί να παρουσιάσει το δυσλεκτικό άτομο στην παιδική του ηλικία, είναι ο προφορικός λόγος. * Δυσκολεύεται να χρησιμοποιήσει σύνθετες ή πολύπλοκες λέξεις. Έχει προβλήματα με τους χρόνους των ρημάτων ή τις αντωνυμίες. * Έχει δυσκολίες στην εκτέλεση έργων που προϋποθέτουν προσανατολισμό στο χώρο ή στο χρόνο. Συγχύζει το αριστερά – δεξιά, βορράς – νότος, χθες – αύριο. Δυσκολεύεται να διαβάσει σωστά το χάρτη ή να μάθει την ώρα. * Δυσκολεύεται να θυμηθεί και συνεπώς να εκτελέσει μια σειρά προφορικών εντολών, να πει τους μήνες με τη σειρά τους, ν’ αριθμήσει ζυγούς αριθμούς, να μάθει την προπαίδεια κ.ά.
Απόρριψη από το σύνολο
Σύμφωνα με το Iνστιτούτο Γνωσιακής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας, έρευνες έχουν καταδείξει ότι τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες -κύρια εκ των οποίων είναι η δυσλεξία- δεν χαίρουν συνήθως της εκτίμησης γονιών, συμμαθητών και εκπαιδευτικού προσωπικού. Επιλέγονται λιγότερο ως φίλοι και δέχονται συνεχώς την απόρριψη του κοινωνικού συνόλου. Η εικόνα του εαυτού σε παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες είναι πολύ χαμηλή, γεγονός που επιδρά αθροιστικά στην έλλειψη γενικότερων ικανοτήτων τους. Αποτέλεσμα αυτής της χαμηλής αυτοεκτίμησης είναι το γεγονός ότι σχετίζονται πολλές φορές με συμπτώματα κατάθλιψης, άγχους, επιθετικότητας και κοινωνικής απόσυρσης. Τα μαθησιακά προβλήματα συσχετίζονται άμεσα και με προβλήματα ψυχοσυναισθηματικής φύσης.
Προβλήματα επικοινωνίας
Τι πρέπει να κάνουν οι γονείς αυτών των παιδιών; Σύμφωνα με το Ινστιτούτο, καλό θα είναι όταν διαγνώσουν έλλειψη στον μαθησιακό τομέα να επιδιώξουν παράλληλα και την ψυχολογική στήριξη αυτών των παιδιών, ώστε να διευκολυνθεί η ανάπτυξή τους σε όλα τα επίπεδα. Σύμφωνα με το Iνστιτούτο Γνωσιακής Αναλυτικής Ψυχοθεραπείας, τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες δεν έχουν καθόλου σχεδόν την ικανότητα ενσυναίσθησης, δηλαδή δεν μπορούν να μπουν εύκολα στη θέση του άλλου, με αποτέλεσμα να δείχνουν εγωκεντρικά, χωρίς στην πραγματικότητα το κίνητρό τους να είναι η προσήλωση προς τον εαυτό. Αυτή η έλλειψη ενσυναίσθησης, όμως, οδηγεί σε επικοινωνιακά προβλήματα και τελικά τα παιδιά αυτά βρίσκονται κοινωνικά απομονωμένα και ως ενήλικες με φοβερές δυσκολίες επικοινωνίας ακόμα και για τα πιο εύκολα στοιχεία της καθημερινότητας. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες έχουν μειωμένη σχολική απόδοση. Το γεγονός αυτό επιφέρει την απόρριψή τους από συμμαθητές, εκπαιδευτικό προσωπικό και γονείς. Τα παιδιά αυτά δέχονται πίεση που στη δική τους ψυχολογία φαντάζει εξωπραγματική. Τα παιδιά αρχίζουν να αισθάνονται μειονεκτικά με τον εαυτό τους μέσα από τα συνεχή σημάδια σχολικής αποτυχίας και απορριπτικής συμπεριφοράς των γύρω τους. Τελικά οι άμυνες των παιδιών αυτών απέναντι σε ένα «εχθρικό» γι’ αυτά περιβάλλον είναι η επιθετικότητα, η άρνηση συμμετοχής και η απόσυρση. Η έλλειψη παιδείας της κοινωνίας μας πολλαπλασιάζει τα προβλήματα αυτών των παιδιών.
Ο ρόλος των γονιών
ΟΙ ΓΟΝΕΙΣ είναι καλό ν’ αποφεύγουν τις συγκρίσεις σε σχέση με άλλα παιδιά της οικογένειας ή του περίγυρου. Δεν μπορούν να συγκριθούν ανόμοιες καταστάσεις. Οι γονείς θα πρέπει να έχουν ρεαλιστικές προσδοκίες για τις ικανότητες αυτών των παιδιών και μέχρι πού μπορούν να εξελιχθούν.
Πολλοί γονείς αρνούνται την παραδοχή της ιδιαιτερότητας αυτών των παιδιών, αφού τους είναι πολύ επίπονο να το αντιμετωπίζουν καθημερινά.
Σε πολύ μικρή ηλικία ειδικά οι γονείς δεν δέχονται την επίσκεψη σε εξειδικευμένους επιστήμονες, φοβούμενοι γι’ αυτά που πιθανόν να ακούσουν. Ωστόσο είναι απαραίτητο να ενημερωθούν και να μπουν στη διαδικασία ψυχοπαιδαγωγικών παρεμβάσεων.
Μπορεί να θεωρηθεί και «θείο δώρο»
Ο ΚΑΘΗΓΗΤΗΣ Γενετικής κ. Σταμάτης Αλαχιώτης επισημαίνει ότι η δυσλεξία είναι η νόσος των χαρισματικών παιδιών, καθώς τα παιδιά με δυσλεξία συχνά εμφανίζουν μεγαλύτερη δημιουργικότητα και ευρηματικότητα από τα υπόλοιπα. «Η δυσλεξία μπορεί να θεωρηθεί και “θείο δώρο”, η “νόσος των χαρισματικών παιδιών”, μια “παθολογία της ανωτερότητας” αν διαγνωστεί εγκαίρως και αντιμετωπιστεί επιτυχώς», εξηγεί ο καθηγητής. Η ενημέρωση και η βοήθεια των ηρωικών γονιών από την Πολιτεία είναι επίσης σημαντική· για να μην αισθάνονται ανυπεράσπιστοι, μόνοι και ανήμποροι να βοηθήσουν το «εύπλαστο» παιδί τους.
Τα χαρακτηριστικά του δυσλεκτικού παιδιού
ΤΟ ΔΥΣΛΕΚΤΙΚΟ παιδί μπορεί να παρουσιάσει τα πιο κάτω χαρακτηριστικά:
* Δυσκολία συγκέντρωσης, οργάνωσης. Υπερκινητικότητα ή μεγάλη αδράνεια.
* Άγχος για το σχολείο, υπερευαισθησία, φόβο για αποτυχία, χαμηλή αυτοεκτίμηση, ευκολία στο να αποθαρρύνεται.
* Αρκετά υψηλή ή πολύ χαμηλή αντοχή στον πόνο.
* Ισχυρή αίσθηση της δικαιοσύνης, της ευθύνης και, πολλές φορές, τελειομανία.
* Μπορεί συχνά να παραπονιέται για πονοκεφάλους, ιλίγγους, ή πόνους στο στομάχι κατά τη διάρκεια του διαβάσματος, ιδιαίτερα όταν απαιτείται παραπάνω συγκέντρωση.
* Δυσκολεύεται ν’ αντιγράψει από τον πίνακα, να μάθει σειρές ονομάτων, όπως είναι οι μήνες ή οι μέρες της εβδομάδας, δεν μπορεί να μετρήσει τους αριθμούς σωστά ή αντίστροφα. Διαβάζει τους δίφθογγους ξεχωριστά.
* Μοιάζει σαν να έχει δυσκολία με την όρασή του, ενώ οι εξετάσεις του δεν δείχνουν πρόβλημα.
* Πιάνει περίεργα το μολύβι του και συνήθως έχει δυσανάγνωστο γραπτό.
* Δεν μπορεί να λέει την ώρα, να διαχειρίζεται το χρόνο σωστά, δυσκολεύεται στην εκμάθηση διαδοχικών πληροφοριών.
* Στην αριθμητική δυσκολεύεται με τα προβλήματα και αργότερα με την άλγεβρα ή τα ανώτερα μαθηματικά.
* Πολλές φορές μπορεί να ξέρει τις απαντήσεις, αλλά δεν μπορεί να τις αποτυπώσει στο χαρτί.
* Στην ομιλία, μπορεί να δυσκολεύεται να εκφράσει τις σκέψεις του, δεν χρησιμοποιεί τις κατάλληλες φράσεις για να περιγράψει τις ιδέες του.
* Οι σκέψεις του έχουν στο μεγαλύτερο μέρος τους εικόνες, αισθήσεις και συναισθήματα, καθόλου λέξεις, ήχους.
* Η αντίληψή του μπορεί να είναι γρήγορη, να κάνει εύστοχες και έξυπνες παρατηρήσεις, να έχει ιδιαίτερα ορθή κρίση και να βγάζει λογικά συμπεράσματα από μικρή ηλικία.
* Μπορεί να είναι άριστος στις τέχνες, τον αθλητισμό, τους υπολογιστές και την τεχνολογία, τη μηχανολογία, τις χειρονακτικές εργασίες και να εμφανίζει έναν εξαίσιο προφορικό λόγο.
* Έχει καταπληκτικό χιούμορ, πλούσια φαντασία, συνδυαστική ικανότητα και επινοητικότητα, καινοτομία στη σκέψη.
* Έχει εξαιρετική μνήμη σε πράγματα που έχει ζήσει, σε όσα δηλαδή έχουν συμβεί στην πράξη. Θυμάται πρόσωπα, μέρη και καταστάσεις.
Τι είπαν για το πρόβλημά τους οι μεγαλύτεροι δυσλεκτικοί…
ΤΙ ΕΙΠΑΝ για το πρόβλημά τους ορισμένοι από τις μεγαλύτερες διάνοιες και προσωπικότητες της ανθρωπότητας:
Albert Einstein: «Οι δάσκαλοί μου έλεγαν ότι… είμαι διανοητικά αργός, ακοινώνητος, και “χαμένος” στα ανόητα όνειρά μου..».
Thomas Edison: «Οι δάσκαλοί μου έλεγαν ότι το κεφάλι μου είναι κλούβιο. .. Ο πατέρας μου νόμιζε ότι ήμουν ηλίθιος, και σχεδόν πείστηκα ότι ήμουν».
Leonardo da Vinci: «Θα πρέπει να προτιμάτε έναν καλό επιστήμονα χωρίς λογοτεχνικές δυνατότητες από έναν εγγράμματο χωρίς επιστημονικές δεξιότητες».
Winston Churchill: «Οι σχολικές ημέρες μου μ’ είχαν αποθαρρύνει αρκετά. Δεν ήταν ευχάριστο να αισθάνεσαι εκτός τάξης κι ότι είσαι τόσο πίσω στην αρχή του αγώνα».
Agatha Christie, η μεγαλύτερη σε εμπορική επιτυχία συγγραφέας όλων των εποχών: «Το γράψιμο και ο συλλαβισμός ήταν πάντα τρομερά δύσκολα για μένα. Οι επιστολές μου ήταν χωρίς την πρωτοτυπία. Ήμουν εξαιρετικά κακή ορθογράφος και έχω παραμείνει έτσι μέχρι σήμερα».
Richard Branson, επιχειρηματίας, ιδρυτής των Virgin enterprises: «Σε ηλικία οκτώ ετών δεν μπορούσα ακόμα να διαβάσω. Σύντομα κατέληξαν να με χτυπούν μια – δυο φορές τη βδομάδα επειδή έκανα κακή εργασία ή επειδή μπέρδευα τις ημερομηνίες από τις μάχες».
Stephen J. Cannell, σεναριογράφος, παραγωγός & σκηνοθέτης: «Ήμουν ο πιο χαζός στην τάξη μου. Αυτό δεν μου άφησε ποτέ περιθώρια να προσπαθήσω για την τελειότητα, έτσι ήμουν ευτυχής γράφοντας για να διασκεδάσω τον εαυτό μου. Αυτός είναι ο ευκολότερος τρόπος ν’ αρχίσει κανείς».
Gary Chapman, συγγραφέας – σεναριογράφος: «Δεν ήμουν καθόλου καλός στο σχολείο. Ήμουν δυσλεκτικός, αλλά χωρίς κανείς να το ’χει διαγνώσει. Παρακολούθησα τη θεραπευτική τάξη κι απέτυχα σ’ όλα εκτός από την τέχνη».
Cher, ποπ σταρ και ηθοποιός: «Δεν διάβασα ποτέ στο σχολείο. Είχα πραγματικά κακούς βαθμούς σε μερικές τάξεις, λίγο καλύτερους σε άλλες. Στη δευτέρα λυκείου απλώς εγκατέλειψα. Το σχολείο ήταν πραγματικά δύσκολο. Σχεδόν όλα όσα μάθαινα, έπρεπε να τα μάθω με το άκουσμα. Οι δάσκαλοι μού έλεγαν ότι μπορούσα να τα καταφέρω αλλά δεν προσπαθούσα αρκετά».
Dr Simon Clemmet, ο Άγγλος επιστήμονας που ανέλυσε την ένωση άνθρακα που βρέθηκε σε μετεωρίτη από τον Άρη. Είχε τη ταμπέλα του “αργού” στο σχολείο μέχρις ότου διαγνώστηκε με δυσλεξία. Σε ηλικία 11 χρόνων πήρε χαμηλό βαθμό σε σχολική έκθεση για την επιστήμη, ενώ στην ίδια έκθεση αναφερόταν ότι είχε περιθώρια βελτίωσης στα μαθηματικά. Δεν γράφει ούτε μια επιστολή χωρίς τον ορθογραφικό έλεγχο του υπολογιστή του. Στέλνει συχνά με φαξ τα επιστημονικά έγγραφά του στον πατέρα του στην Αγγλία για να διορθώσει τα ορθογραφικά του λάθη.
Tom Cruise, ηθοποιός: «Η παιδική μου ηλικία ήταν εξαιρετικά μοναχική. Δεν είχα πολλούς φίλους. Ήμουν δυσλεκτικός και πολλά παιδιά με κορόιδευαν. Εκείνη η εμπειρία μ’ έκανε να κλειστώ στον εαυτό μου γιατί μαθαίνεις σιγά – σιγά να αποδέχεσαι σιωπηρά την κακομεταχείριση και τον εμπαιγμό. Έπρεπε να εκπαιδεύσω τον εαυτό μου να συγκεντρώνω την προσοχή μου. Έγινα πολύ οπτικός κι έμαθα πώς να δημιουργώ διανοητικές εικόνες για να αντιλαμβάνομαι αυτά που διάβαζα».
Ronald Davis, Αμερικανικός συγγραφέας του βιβλίου «Το δώρο της δυσλεξίας» και εκατομμυριούχος: «Στην ηλικία των 12 θεωρήθηκα διανοητικά καθυστερημένος. Σε ηλικία 38 ετών μπορούσα να σημειώσω 169 στο τεστ του δείκτη νοημοσύνης αλλά δεν μπορούσα να διαβάσω έναν κατάλογο εστιατορίου. Αυτό που ένας μέσος άνθρωπος θα διάβαζε σε πέντε λεπτά εμένα μου έπαιρνε μια ώρα».