Κοινοποιείστε το άρθρο
Η ΕΟΡΤΗ ΤΟΥ ΑΓΙΟΥ ΙΩΑΝΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΔΡΟΜΟΥ
Μητροπολίτου Φαναρίου Ἀγαθαγγέλου
Γενικοῦ Διευθυντοῦ Ἀποστολικῆς Διακονίας
τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος
† ῾Η σύναξις τοῦ ἁγίου ἐνδόξου Προφήτου, Προδρόμου καί Βα- πτιστοῦ ᾿Ιωάννου. Συνέδραμε δέ καί ἡ τῆς παντίμου καί ἁγίας αὐ τοῦ Χειρός πρός τήν Βασιλεύουσαν μετένεξις.
Ἀπό πολύ παλαιά ἔχει καθορισθεῖ νά ἑορτάζουμε κατά τήν ἑπόμενη ἡμέρα τῶν Ἁγίων Θεοφανείων τή Σύναξη τοῦ Προφήτου, Προδρόμου καί Βαπτιστοῦ, γιά τό λόγο ὅτι ἀξιώθηκε νά βαπτίσει τόν ᾿Ιησοῦ Χριστό. Ὁ Τίμιος Πρόδρομος ὑπῆρξε ὁ Ὄρθρος πού ἀνήγγειλε τόν ἐρχομό τῆς ἡμέρας τοῦ Κυρίου. Ὁ Ὄρθρος πού προηγήθηκε τῆς ἀνατολῆς τοῦ Ἡλίου τῆς δικαιοσύνης. Ἔτσι τόν ὀνομάζει ἕνας ὕμνος τῶν Θεοφανείων.
«Φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ, ἑτοιμάσατε τήν ὁδόν Κυρίου» . Ὁμιλεῖ τό στόμα τοῦ Ἀσκητοῦ. Ὁ χαρισματικός ἄνθρωπος πού ἀναδείχθηκε «μείζων ἐν γεννητοῖς γυναικῶν» . Ὁ Ἅγιος Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος κηρύσσει προδρομικά μέσα στήν ἔρημο τό μήνυμα τοῦ Εὐαγγελίου τοῦ Χριστοῦ. Ξαναθυμίζει τά προφητικά λόγια τοῦ Ἠσαΐου ὁ Εὐαγγελιστής Μάρκος, πού βεβαίως ἀναφέρονται στό μεγάλο ἐρημίτη τοῦ Ἰορδάνου. Ὁ Ἰωάννης ὁ Πρόδρομος κηρύσσει, μέ πέντε βαρυσήμαντες λέξεις ὅ,τι θά διδάξει λίγο ἀργότερα ὁ Ἰησοῦς: «Μετανοεῖτε, ἤγγικε γάρ ἡ βασιλεία τῶν οὐρανῶν» .
Λίγες σέ ἀριθμό οἱ λέξεις του, ἀλλά βαρειές σέ δύναμη μαρτυρίας. Ὁ ἄγγελος τῆς ἐρήμου προετοιμάζει τόν ἐρχομό τοῦ Κυρίου καί κηρύσσει συνοπτικά τίς διαστάσεις τοῦ λυτρωτικοῦ Του ἔργου. Τό προδρομικό αὐτό ἔργο τοῦ Ἰωάννου καθαγιάζεται καί ἐπικυρώνεται ἀπό τόν ἐν Τριάδι Θεό στό γεγονός τῆς βαπτίσεως τοῦ Κυρίου. Ὁ Ἰωάννης ὁ Βαπτιστής ἦταν ἀναμφίβολα μιά ἀσκητική φυσιογνωμία· «εἶχε τό ἔνδυμα αὐτοῦ ἀπό τριχῶν καμήλου καί ζώνην δερματίνην περί τήν ὀσφύν αὐτοῦ, ἡ δέ τροφή αὐτοῦ ἦν ἀκρίδες καί μέλι ἄγριον» . Αὐτό σημαίνει πώς ὁ Ἰωάννης ἦταν συγχρόνως καί πρόδρομος, ἀλλά καί ὑπόσχεση ὅλων τῶν Ἁγίων Ἀσκητῶν τῆς χριστιανικῆς ἐρήμου. Εἶναι πολύ χαρακτηριστικό ὅτι τό βασικό ἔργο τοῦ Ἰωάννου ἦταν ν’ ἀφυπνίσει τίς συνειδήσεις τῶν ἀκουόντων τό κήρυγμά του καί ὄχι νά θωπεύσει τ’ αὐτιά τους.
Τό κήρυγμά του, κήρυγμα μετανοίας, ἐσκόπευε στή συνειδη-τοποίηση καί ἐξαγόρευση τῆς ἐνοχῆς τους, τῶν ἁμαρτιῶν τους. «Καί ἐξεπορεύετο πρός αὐτόν πᾶσα ἡ Ἰουδαία χώρα καί οἱ Ἱερο-σολυμῖται, καί ἐβαπτίζοντο πάντες ἐν τῷ Ἰορδάνῃ ποταμῷ ὑπ’ αὐτοῦ ἐξομολογούμενοι τάς ἁμαρτίας αὐτῶν» .
Ἡ μαρτυρία, ἡ φωνή τοῦ ἀγγέλου τῆς ἐρήμου εἶναι ἡ ἴδια ἡ φωνή τῆς Ἐκκλησίας πού βοηθεῖ τόν ἄνθρωπο νά ἀναγνωρίσει στό πρόσωπο τοῦ Χριστοῦ τόν Μεσσία μέσα στήν ξερή καί ἄνυδρη ἔρημο τοῦ παρόντος κόσμου.
Ἡ Ἐκκλησία μᾶς καλεῖ στή σημερινή ἑορτή νά ἀκούσουμε τήν «φωνή βοῶντος ἐν τῇ ἐρήμῳ…» καί νά προετοιμάσουμε ὅλοι μας «τήν ὁδόν Κυρίου», γιά νά ἐξανθήσει ἡ ἔρημος πού ζοῦμε καί λέγεται σύγχρονη κοινωνία καί ὁ καθένας μας νά βιώσει τό βαθύτερο καί πολυδύναμο νόημά της μέ τό «ἀπελθεῖν» ὄχι σέ τόπο ἔρημο, ἔξω τοῦ κόσμου, ἀλλά «ἀπελθεῖν εἰς ἐρημίαν τῶν παθῶν του» .
Ὅμως, τήν ἡμέρα αὐτή ἑορτάζουμε καί τό γεγονός τῆς μετα-φορᾶς στήν Κωνσταντινούπολη τῆς τιμίας Χειρός τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου, πού ἔγινε κατά τόν ἀκόλουθο τρόπο:
Ὅταν ὁ Εὐαγγελιστής Λουκᾶς μετέβη στήν πόλη Σεβαστή, στήν ὁποία εἶχε ἐνταφιασθεῖ τό τίμιο λείψανο τοῦ Προδρόμου, παρέλαβε ἀπό τόν τάφο τή δεξιά Χεῖρα τοῦ Ἁγίου Ἰωάννου καί τή μετέφερε στήν Ἀντιόχεια. Διά τῆς δεξιᾶς Χειρός τοῦ Προδρόμου γίνονταν στήν Ἀντιόχεια πολλά θαύματα. Λέγεται μάλιστα ὅτι κατά τήν ἑορτή τῆς ῾Υψώσεως τοῦ Τιμίου Σταυροῦ ὁ Ἐπίσκοπος ἀνύψωνε καί τήν τιμία Χεῖρα. Τήν ὥρα τῆς ἀνυψώσεως ἄλλοτε ἐκτεινόταν καί ἄλλοτε συστελλόταν. Μέ τήν ἔκτασή της δήλωνε εὐφορία καρπῶν, ἐνῶ μέ τή συστολή της δήλωνε ἀνέχεια καί φτώχεια. Γιά τό λόγο αὐτό πολλοί αὐτοκράτορες τοῦ Βυζαντίου ἐπιθυμοῦσαν νά τήν πάρουν καί, κυρίως, οἱ Κωνσταντῖνος καί Ρωμανός, οἱ Πορφυρογέννητοι. ῎Ετσι, λοιπόν, κατά τήν περίοδο πού διετέλεσαν αὐτοκράτορες αὐτοί οἱ δύο, κάποιος διάκονος τῆς ᾿Εκκλησίας τῶν Ἀντιοχέων, ᾿Ιώβ ὀνομαζόμενος, ἕνα βράδυ, πού κατά τήν παράδοση οἱ Χριστιανοί ἐτελοῦσαν τήν ἀκολουθία τοῦ Ἁγιασμοῦ, ἅρπαξε τήν ἁγία Χεῖρα τοῦ Προδρόμου καί τή μετέφερε στήν Κωνσταντινούπολη. ᾿Εκεῖ ὁ φιλόχριστος αὐτοκράτορας, ἀφοῦ τήν ἀσπάσθηκε μέ πολύ σεβασμό, τήν ἐτοποθέτησε στά βασιλικά ἀνάκτορα.
῾Η σύναξη τῶν πιστῶν, σέ ἀνάμνηση τοῦ γεγονότος τῆς μετα-κομιδῆς τῆς τιμίας Χειρός τοῦ Προδρόμου στήν Κωνσταντινού-πολη, ἐτελεῖτο στήν περιοχή τοῦ Φορακίου (ἤ Σφωρακίου).