Κοινοποιείστε το άρθρο
Τι κάνουμε τα Ψυχοσάββατα – Πώς γίνονται τα κόλλυβα
Αύριο Σάββατο είναι το πρώτο Ψυχοσάββατο
Πολλοί από εμάς έχουμε χάσει αγαπημένα μας πρόσωπα, άλλα περισσότερο και άλλα λιγότερο κοντινά. Σίγουρα τα πρόσωπα αυτά ζουν στις αναμνήσεις μας, αλλά καλό είναι να τα τιμούμε πότε πότε.
Ο τρόπος που μπορούμε να το κάνουμε αυτό είναι με κάποιες τελετές που γίνονται από την Ορθόδοξη Εκκλησία.
Αυτά είναι τα Μνημόσυνα που γίνονται σε κάποια συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα (πχ 40 μέρες, τρεις μήνες, εννιά μήνες, ένας χρόνος κλπ) και τα Τρισάγια.
Εκτός όμως από αυτές τις τελετές υπάρχουν κάποια συγκεκριμένα Σάββατα του χρόνου που είναι αφιερωμένα στους νεκρούς. Αυτά είναι ένα είδος Μνημόσυνου και είναι τα λεγόμενα Ψυχοσάββατα. Σύμφωνα με τα εκκλησιαστικά βιβλία, τα Ψυχοσάββατα είναι ένα είδος άκαιρου (μη προγραμματισμένου) Μνημοσύνου που αναλαμβάνει η ίδια Εκκλησία για όσους δεν μπορούν για οποιοδήποτε λόγο να τελέσουν τα καθιερωμένα Μνημόσυνα.
Η πρόβλεψη αυτή υπάρχει κυρίως για όσους πέθαναν στη ξενιτιά ή σε δύσκολες συνθήκες π.χ. στη θάλασσα, στα βουνά κλπ ή ακόμη και για τους φτωχούς που δεν έχουν τη δυνατότητα να πραγματοποιήσουν τα κανονικά Μνημόσυνα.
Τα Ψυχοσάββατα λοιπόν είναι ένα Μνημόσυνο που κάνει η Εκκλησία ώστε όλοι να έχουν την δυνατότητα να συγχωρεθούν και να κριθούν κατά την Δευτέρα Παρουσία. Τα Ψυχοσάββατα για να συγχωρεθεί η ψυχή των αγαπημένων μας προσώπων συνηθίζεται να προσφέρουμε κόλλυβα, τα οποία μπορούμε είτε να τα φτιάξουμε μόνοι μας είτε να τα πάρουμε έτοιμα από κάποιο ζαχαροπλαστείο. Στη συνέχεια, τα πηγαίνουμε στην Εκκλησία για να διαβαστούν είτε στον Εσπερινό της Παρασκευής είτε στη Θεία Λειτουργία του Σαββάτου.
Όπως η Κυριακή είναι η ημέρα της Αναστάσεως του Κυρίου, έτσι και το Σάββατο είναι η ημέρα των κεκοιμημένων, για να τους μνημονεύουμε και να έχουμε (επι)κοινωνία μαζί τους. Σε κάθε προσευχή και ιδιαίτερα στις προσευχές του Σαββάτου ο πιστός μνημονεύει τους οικείους, συγγενείς και προσφιλείς, αλλά ζητά και τις προσευχές της Εκκλησίας γι᾿ αυτούς. Στο δίπτυχο (χαρτάκι), που φέρνουμε μαζί με το πρόσφορο για τη θεία Λειτουργία, αναγράφονται τα ονόματα των ζώντων και των κεκοιμημένων, τα οποία μνημονεύονται.
Τα επίσημα Ψυχοσάββατα σύμφωνα με την Εκκλησία είναι δύο και μάλιστα οι ημερομηνίες τους είναι κινητές καθώς εξαρτώνται από το Πάσχα. Πιο συγκεκριμένα το πρώτο είναι το Σάββατο πριν την Κυριακή της Απόκρεω και το δεύτερο είναι το Σάββατο πριν την Πεντηκοστή.
Το Ψυχοσάββατο πριν από την Κυριακή της Απόκρεω έχει το εξής νόημα: Η επομένη ημέρα είναι αφιερωμένη στη Δευτέρα Παρουσία του Κυρίου. Εκείνη τη φοβερή ημέρα κατά την οποία όλοι θα σταθούμε μπροστά στο θρόνο του μεγάλου Κριτού. Για το λόγο αυτό με το μνημόσυνο των κεκοιμημένων ζητούμε από τον Κύριο να γίνει ίλεως και να δείξει την συμπάθεια και την μακροθυμία του, όχι μόνο σε μας αλλά και στους προαπελθόντας αδελφούς, και όλους μαζί να μας κατατάξει στην Επουράνια Βασιλεία Του.
Ας δούμε τι έλεγε για τα μνημόσυνα ο μακαριστός άγιος Παΐσιος *
– Γέροντα, οι υπόδικοι νεκροί (πλην των Αγίων) μπορούν να προσεύχονται;
-Έρχονται σε συναίσθηση και ζητούν βοήθεια, αλλά δεν μπορούν να βοηθήσουν τον εαυτό τους. Όσοι βρίσκονται στον Άδη μόνο ένα πράγμα θα ήθελαν από τον Χριστό: να ζήσουν πέντε λεπτά για να μετανοήσουν. Εμείς που ζούμε, έχουμε περιθώρια μετανοίας, ενώ οι καημένοι οι κεκοιμημένοι δεν μπορούν πιά μόνοι τους να καλυτερεύσουν την θέση τους, αλλά περιμένουν από εμάς βοήθεια. Γι’ αυτό έχουμε χρέος να τους βοηθούμε με την προσευχή μας.
Μία απλή συνταγή από το Άγιο Όρος για να φτιάξετε κόλυβα
Υλικά:
1/2 κιλό σιτάρι
2 κουταλιές της σούπας καρυδόψιχα τριμμένη
1 κουταλιά της σούπας αμυγδαλόψιχα ασπρισμένη και τριμμένη
1 κουταλιά της σούπας μαϊντανό ψιλοκομμένο
1/2 κουταλιά της σούπας σουσάμι καβουρδισμένο
1/2 κουταλιά της σούπας σπόρους από ρόδι
1/2 κουταλάκι του γλυκού κανέλα
1 κουταλιά της σούπας σταφίδες
1 κουταλιά της σούπας ζάχαρη
1 κουταλιά της σούπας φρυγανιά
άχνη ζάχαρη και κανέλα για την επικάλυψη
Εκτέλεση:
Βράζουμε το σιτάρι τόσο ώστε να μη χυλώσει. Το σουρώνουμε και το απλώνουμε σε καθαρή πετσέτα για να τραβήξει το νερό του.
Βάζουμε σε μια λεκάνη όλα τα υλικά (εκτός από την άχνη ζάχαρη) και ανακατεύουμε. Τα απλώνουμε σε πιατέλα και τα πιέζουμε από πάνω με μια λαδόκολλα. Τα καλύπτουμε με άχνη ζάχαρη.
Αν τα κόλλυβα είναι για μνημόσυνο ή τρισάγιο, σχηματίζουμε στην επιφάνεια έναν σταυρό με κανέλα ή αμύγδαλο ή σπόρους από ρόδι.
*Από τον Δ΄τόμο, Οικογενειακή Ζωή,Λόγοι του π. Παισίου, Εκδόσεις Ησυχαστήριο Ευαγγελιστής Ιωάννης ο Θεολόγος, Σουρωτή, Θεσσαλονίκη).